Тывада “Көдээ школага – башкы” төлевилелдиң конкурс ажылын эгелээн

“Көдээ школага – башкы” программаның кол сорулгазы – көдээ школаларда уругларга быжыг билигни бээри. Төлевилелдиң Ыраккы чөөн чүкте киржикчилеринге 2 млн. рубль, а арткан регионнарга, Тывага база, 1 млн. рубль түңнүг акша төлевирин бээри көрдүнген. Ол акшадан үндүрүг тыртпас. Акша алыкчылары көдээ черде, хоорай хевирлиг суурларда, 50 муң четпес чурттакчыг хоорайларда школаларга 5 чыл дургузунда ажылдаар апаар.

Ортумак база дээди тускай эртемниг, 55 хар чедир назылыг, ставка-биле неделяда 18 шактан эвээш эвес үеде ажылдаарынга чөпшээрежир башкылар программага киржир. РФ-тиң субъектизиниң эрге-чагырга органының шиитпири езугаар ол беш чыл хуусаа иштинде уруг азырап олурган үези ажыл кылдыр санаттынар. 

Конкурска киржир башкы амгы үеде муниципалдыг тургузугда азы хоорай округунда чурттап, ажылдап турар черинден 200 хире км-ден ырадыр көжеринге белен болур ужурлуг.

Программага киржир кордакчы регион операторунга дараазында документилерниң хоолгаларын киирер: паспортунуң бүрүткеткен арыннары, эртеминиң дугайында диплом, квалификациязының дугайында херечилелдер, күш-ажыл дептери, үндүрүг органының учедунда тургускан дугайында херечилел азы РФ-тиң девискээринде чурттап турар чериниң аайы-биле ол кижини үндүрүг органында учетка тургускан дугайында дыңнадыг, албан пенсия камгаладылгазының камгаладылга херечилели. Удуртукчу кижи доктааттынган чурум езугаар, хоолгаларга атты салып, таңма-биле бадыткаар. 

Оон аңгыда амы-хууда медээлерин хынаарынга база көжеринге чөпшээрелин бээр. Бадылашкан дугайында, ажы-төлүнүң херечилелдери дээш, өске-даа документилерниң бодун база нотариуска шынзыткан хоолгаларын белеткеп алыр. Документилерни дужаап тура, башкыга бээр компенсация төлевирин канчаар чарыыр деп турарын айтыр. 

2020, 2021, 2022 чылдарда конкурска киржир билдириишкиннерни төлээлекчи органның азы регион операторунуң сайтызынче электроннуг хевирге, чок болза саазынга бижээш, январь 10-дан 15-ке чедир киирер. Чүгле 1 олутче документилерин дужаар. 

Федералдыг статистика медээлеринге даянгаш, хемчег эрттирер чылдың мурнунда чылдың октябрь 1-ден декабрь 31-ге чедир хостуг олуттарны тургузар, хемчегни боттандырары-биле чылдың-на январь 10-га чедир ону бадылаар. Тус чер бот-башкарылга органнарының бергени медээлер-биле хостуг албан-дужаалдарның даңзызын тургузар. Ынаар шалың төлевириниң ставказы-биле неделяда 18 шактан эвээш эвес өөредилге шактарлыг хостуг олуттарны киирер. 2020 чылдың январьдан эгелеп, Чырыдыышкын яамызының тускай порталындан школалар дугайында медээлерни база хостуг олуттарны билип ап болур.

Тываның өөредилгени хөгжүдер болгаш билиг-мергежил бедидер институттуң дыңнатканы-биле алырга, 2020 чылда республика школаларында хостуг 171 башкы олуттар бар. Муниципалитеттерден Чөөн-Хемчик кожуунга эң хөй башкылар херек. Эртемнер аайы-биле көөр болза, бирги черде даштыкы дыл башкылары – 40 олут, ийи дугаарында - математика (28), оон – орус дыл болгаш литература (2) база эге класс башкылары (18) . 

Тускай комиссия киржир күзелдиг башкыларның документилерин хынап көргеш, кымнар-биле керээ чарарын шиитпирлээр. Квалификация категориязы, эртеминде, педагогика, психология адырында эртем чадазы, башкылаашкын ажылында өске-даа ачы-хавыяалары барын, башкы стажы 10 чылдан хөйү, чаңгыс организацияга үзүктел чок ажылдааны, кордакчы ол школадан бе дээн ышкаш чүүлдерни өөренип көөр. 

Комиссия кордакчыларга хамаарыштыр кадр айтырыының чидиин база өөренип көөр, хостуг олут 3 чыл ажыг турган болза 5 балл, 2-ден 3 чылда - 3 балл, 1-ден 2 чыл – 1 баллды санаар. Регион төвүнден 200 ажыг километрде чыдар болза, 10 баллды немээр. Кордакчы шилип алган школазынга таныжып чедип база болур. 

Июньнуң 15-ке чедир көжеринге чөпшээрешкенин дыңнадыр. Ону кылбас болза, рейтингилиг шилилдениң тиилекчизин конкурстан ойталаан деп санаар. Конкурс шилилдезиниң тиилекчизи сентябрь 1-ге чедир школа-биле күш-ажыл керээзин чарбас болза, даңзыдан уштуп кааптар. 

Школа-биле 5 чылда чарган күш-ажыл керээзи болгаш хары угда компенсация төлевирин бээр дугайында үш талалыг керээге даянгаш, 1 азы 2 млн. рубль компенсация төлевирин эртип турар чылдың декабрь 1-ге чедир төлээр. Ол акшаны канчаар чарыын башкылар боттары билир. 

Башкы күш-ажыл керээзиниң хуусаазы төнмээнде ажылдавайн баар болза, РФ-тиң субъектизиниң бюджединче хары угда алганы компенсация төлевирин 30 хонук дургузунда эгидер. Бир эвес төлевирни эгитпейн баар болза, төлээлекчи орган суд таварыштыр ону тырттырар. 

“Көдээ школага – башкы” программаны дараазында чадалар-биле боттаныр: январь 10-тан апрель 15-ке чедир — РФ-тиң субъектилеринде кордакчылардан “башкы” ажылынче билдириишкиннерни хүлээп алыры. Апрельдиң 16-30-де — РФ-тиң субъектилер деңнелинде кордакчыларны шилиири. Май 1-ден 15-ке чедир — конкурс тиилекчилериниң даңзызын бадылаары. Май 16-дан июнь 15-ке чедир — ажылдаар чери-биле таныжып алыры (ол черже чедери). Июнь 5-тен июль 20-ге чедир — күш-ажыл керээзин чарары. Сентябрь 1-ден декабрь 1-ге чедир — компенсация төлевирин долдуруп, ону алыры.