Тываның Баштыңы 2020 чылда Айыткалын парламентиге болгаш республикага таныштырган

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың Дээди Хуралының депутаттарынга база хөй-ниитизинге 2020 чылда Айыткалын таныштырган. 

Документиде 2019 чылда регионнуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинге үненелди берип, чугула төлевилелдер түңнелдерин үндүрүп, келир 2020 чылда эрге-чагырга органнарының ажыл-чорудулгазының мурнады боттандырар угланыышкыннарын айыткан. 

Шолбан Кара-оол национал төлевилелдерни, оларның тускай сорулгалыг көргүзүглерин чедип алыр планнарда ажыл-чорудулгаларга тодаргай доктааган. Совет үе соонда, республика национал төлевилелдер ачызында тудуглар санын калбартканын ол демдеглээн. Тыва 2019 чылда шупту 5,6 млрд. рубль акшаландырыышкынныг, социал ужур-дузалыг ниитизи-биле 248 объектини тудуп турар. Чижээ, республика девискээринде 19 ясли корпустарын ажыглалга киирери планнаттынган. 

Айыткалда транспорт инфраструктуразының адырында төлевилелдерни боттандырар база шапкынчыдар талазы-биле хемчеглерни онзалап демдеглээн. Курагино – Кызыл демир-орук шугумунуң тудуу катап эгелээр, келир чылдың январьда төлевилел-шинчилел ажылдарының күүседикчизи тодараттынар. “Кызыл” аэропорту бо чылын делегей чергелиг маршруттарже ужарын организастаарынга чөпшээрелди алган. Федералдыг Р275 автооруктуң чаа угланыышкынында орук шывыын чаартыры шапкынчаан. Кызылда Коммунал көвүрүгнү эде чаарткан. 

РФ-тиң Чазаа-биле кады ажылдап кылган Тываның социал-экономиктиг дүрген хөгжүлде талазы-биле бодунуң программазы республиканың чедиишкини болган. Ооң ачызында, республика хөгжүлдезин саададып турган элээн каш айтырыгларны шиитпирлээр онзагай аргаларны тыпкан. Тывада боттандырып турар күрүне программаларын кады акшаландырарының үлүүн өскерткен, 2020 чылда республикага ол 1 хире хуу болур. Тыва ведомство программаларынга элээн чиигелделерни алыр, чижээ, РФ-тиң Тудуг яамызы чуртталга оран-савазының дөрбелчин метрде өртээниң тургускан хемчээлин көдүргенинден, чуртталга тудуунга чогуур акшаландырыышкынны ап эгелээр. 

“Үнүп келир 2020 чыл – республикага онза идегелдиң чылы. Федералдыг чазак-биле хевирлээнивис республика хөгжүлдезиниң индивидуалдыг планында кирген төлевилелдер болгаш арга-хевирлер ажылдап эгелээр ужурлуг. Шупту угланыышкыннарда өскерлиишкиннер кажан-бир-ле эвес, а ам көстүп база эскертинип турар кылдыр чурумни киирери – ооң сорулгазы. 

Ындыг болзажок, программа федералдыг-даа болза, ону амыдыралга кым-бир кижи эвес, а бистер боттарывыс мээвис, холдарывыс-биле боттандырарывысты чиге тайылбырлаар херек, чаңгыс чер-чурттуглар. 2020 чылдың Айыткалында ону демдеглээрин кызыттым. Боттарывыс күжениишкиннеривис база акшаларывыс-биле камгалап, республикаже хаара туткан улуг инвестицияларга белен турар ужурлуг бис. Суур бүрүзүнге база тодаргай кижилерге четкен турар кылдыр ооң агымнарын тургускан болгай. Хөй санныг чаңгыс чер-чурттугларывысты ажыл-биле хандырар дээш. 

Келир чылдың планнарында шупту төлевилелдерниң көвей кезии суурларның эрге-ажыынче угланган. Ол дээрге, социал инфраструктура, школалар, клубтар база ФАП-тар тудуглары, көдээ экономика-биле харылзаалыг биче болгаш ортумак чаа бүдүрүлгелерни ажыдары, суурларны интернетче киирери-дир. 

Ооң мурнунда чылдарда база бистиң шупту эгелээшкиннеривисти суурларже база көдээ чурттакчыларже углап, оларны деткип турган, “Бир суур - бир бүдүрүлге”, “Кыштаг”, “Чемгерикчи инек малымны”-даа болза чижекке алыылыңар. Черже, суурларже чаа эгелээшкиннеривисти база катап угладывыс –специалистерге албан бажыңнары, олуруп чорааннарга социал программа, аныяктарның эң ховар эгелээшкиннерин бурунгаарладыр төлевилел-дир. 2020 чылда калбарар улуг тудугга кижи бүрүзү бодунуң туружун тып, үлүүн киирерин күзээр-дир бис. Төрээн республиказының чечектелиишкининге бодунуң үлүүн киирген болза, ынчан чоргааранчыг” – деп, Тываның Баштыңы социал четкилерде бодунуң арнында айыткалының кол айтырыын кысказы-биле тайылбырлаан.