Тывада тарылга үезин тодараткан

ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызы, Сибирьниң чер ажылдыг районнарының арга-дуржулгазын база эрткен чылын болган кааңнаашкынны өөренип көргеш, бо чылын тарылганы аңгы-аңгы үелерде чорударын дыңнаткан. Эрте быжар тараа культураларын майның 1-ден 20-ге чедир тарыыр. А кол тарылга шөлдеринге үрезин чаштырылгазын майның сөөлгү он хонуунда чорудар.  

Специалистер тараа культураларын бок чашпаннардан камгалап, тарааның баш тыртар үези чаъс-чайыктыг үеге таваржы бербес кылдыр, үрезинни ол үеде чажарын саналдаан. Мал чиир культураларның хоолузу хевээр кылдыр ажаап алыр дээш, май 20-ден июнь 10-га база июнь 20-ден август 20-ге чедир, үрезинни ийи катап чажар. 

Чайын аңдарган черлерге тарааны тарыыры эки дүжүт алырын магадылаар. Ындыг черлерниң хемчээли 80 хире хуу. Тараа культураларының арткан кезиин суггаттыг черлерге тарыыр. Ол черлерден 6,2 муң хире тонна тарааны ажаап, 5 муң хире тонназын 2019 чылдың үрезин фондузунга шыгжаар планныг. 

Тарылга шөлдериниң 60 ажыг хуузунга мал чиир культураларны тарыыр, кол кезиинде чаңгыс чылдыг сигенни тарыыр болза, 3,3 муң гага – хөй чылдыг сиген үрезинин чажар. Мал чеминге ажыглаар культураларны суггаттыг черлерге чажар. Ынчангаш оон 22,5 муң тонна хире сиген дүжүдүн алырын планнаан. 

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол яамының бодунуң тараазындан үрезин курлавырын тургузар дээн чүткүлүн демдеглээн:  

«Кандыг-даа ишке шыдамык чорук херек, а чер ажылында ол чедиишкинниң дөзү-дүр. Бистиң тараажыларывыс боттары үрезин фондузун тургузуп алзын дээш кайы хире туржуп келген ийик бис, ол ам бүткен. Тараа-биле холбаалыг ажыл-агыйларның хөй кезии бо тарылга үезинде, боттарының эрткен чылын ажаап алган дүжүдүнден үрезинни чажар. Бай-Тайга, Чөөн-Хемчик, Каа-Хем, Бии-Хем база Сүт-Хөлдүң ажыл-агыйларынга ол хамааржыр. Эр-хейлер. Бо чылын чаа чер ажылынче кирген ийи ажыл-агый - Чаа-Хөлден арат ажыл-агыйы база «Заря» агрохолдинг бюджет акша-хөреңгизи-биле үрезинни садар. Кушка чем холуксаазын белеткээрде бодунуң тараазы турар кылдыр бистиң куш фабрикавысты деткииринге чаа төлевилелдер херек. Турум чем баазазын курлавырлап, чиик өртектиг чарба-биле хандырылганы чедип ап, чижилгелиг өртек-биле продукцияны саарар арга тургустунар. Ногаан сигенни кезип алыр эки байдал бар апаар. 5-6 чыл дургузунда бир тарылгадан-на эки дүжүттү ап турарын көргеш, хөй чылдыг сиген тарыыр шөлдерни бо чылын улгаттырган. Быжыг чем курлавыры бар болза, мал ажыл-агыйы хөгжүүр».