Республика блогерлериниң баштайгы ужуражылгазы: #ПродвигайТуву

"Тывада Инстаграм нептерээнден бээр дөрт чыл чедип тур боор. Чүгле телефоннар арынындан эвес, а шупту бот-боттарынын таныжып, ужуражып келгени эки. Тываны улам сайзырадыры-биле бар төлевилелдерже аныяктарны хаара тудар херек. Кезээде кижилерге дузалажып, шуптузунга четтигер дээш шудургу ажылдап чоруур болгаш, бөгүн мында келдим. Меңээ бо хемчег дыка херек. Бодумну блогер деп санавас мен. Бодум ажылдарым чуруктарын салып, бижижип-даа турар мен. Блогерлер дээрге интернетте кандыг-бир теманы сайзырадып, бодунуң бижидип алыкчылары-биле ону сайгарып турар кижилер деп санаар мен» - деп, стилист-визажист Нинель Севастьянова чугаалаан.  

Нинельдиң ажылдарын чүгле "Instagram"-да безин 8800 ажыг кижи көрүп турар. Цехте кады ажылдап турар эжи Радмила Кужугет бодунуң салонунуң дугайында арынны ажыткан. Ужуражылга үезинде безин шеверлел ажылын уламчылап, чай чок болган. Тыва блогерлерниң бир сылдызы, билдингир ыраажы Ишкин оглунуң чажын ол үеде өрүп, чараштаан. 

"Аныяктарның сеткил-хөөнүн көдүрер дээш келдим. Интернет, социал четкилер – амгы ниитилелдиң кезии-дир. Кижилер сагыш-сеткилин бижижир болгай. Ынчангаш мындыг хевирлиг ужуражылгалар дыка херек. Инстаграмда 24 муң хире бижидип алыкчым бар. Амыдыралымдан чуруктарны, ырыларымдан үзүндүлерни парлаар мен. Дорт дамчыдылга дузазы-биле бижикчилерим-биле сагыш-сеткиливисти үлежир-даа бис. Чаңгыс тема-биле кызыгаарлаттынынмас. Шажын чүдүлге, Тывада эки талаже өскерлиишкиннер дугайында шуптузун коптарар бис. Артист амыдыралымны, өг-бүлем дугайында бо-ла айтырар» – деп, ыраажы чажыдын үлешкен.  

Радмила ыраажының чажын өрүп тура, сөөлгү үеде эр кижилер чараштанып шеверленир ачы-дузаны бо-ла сонуургай бээр апарганын чугаалаан. Ынчангаш медээлерни чүгле аныяк кыстар база херээжен чон номчуп турар дээр болза, чазыг апаар. 

"Бөгүнгү ужуражылга дыка ажыктыг болду. Сайгарлыкчылар дыка хөй келген-дир. Бичии хоорайда чурттап турар-даа болзувусса, бодувус адырывыста безин бот-боттарывысты орта танышпас бис. Косметика садыы-биле кады ажылдаарын бо удаада дугуржуп алганым эки болду" – деп, Радмила чугаалаан.  

Чүгле "онлайнга" эвес, а боттары ужуражып, «бодун-даа көргүзүп, өскени-даа көрүп алыр дээш келген» деп чугаада дег. Кижи бүрүзү соцчеткилер сылдыстары-биле кады тырттыржып алыр аргалыг болган.  

Сайзана Сюрюннүң чүгле "Instagram"-да бижидикчилери 27,7 муң кижи. Бөгүн ол оффлайн-маркеттиң продукциязын сонуургап, чурукка тырттыржып, ужуражылганың киржикчилеринге ырызын бараалгаткан. Телефон арнындан оффлайн-маркеттиң барааннарын көөрүнүң орнунга, интернет барааннарны холу-биле тудуп, херек кырында кандыызын көөрү дыка солун. 

Тываның Баштыңы блогерлер-биле ужуражылгада оффлайн-маркеттиң продукциязын сонуургап көрген. Шолбан Кара-оол социал четкилерде бодунуң арынын ажыдып, идепкейлиг ону долдуруп турар губернаторларның бирээзинге санадыр. "ВКонтакте" социал четкиде барык 32 муң кижи, "Facebook"-та 10 муң хире кижи бирги удуртукчудан медээлерни четтикпейн манап турар. Тываның Баштыңының "Instagram"-да арынында 46,6 муң кижи бижиткен.  

"Бисте эң-не шалыпкын, бирги черде блогерге Шолбан Валерьевичини хамаарыштырары шын. Шупту чугула медээлерни оон билип алыр мен, оон өске блогерлер ону уламчылап чоруй баар. Бир-ле чогааткан ат артында кижилер база бар, ону чөптүг эвес дээр мен. Бир эвес кандыг-бир чугаа кылыр дээн болза, ажык-чарлыы-биле чугаалаар херек, чаштынып алгаш эвес аан. Ажык шүгүмчүлелди хүлээп алырынга кажан-даа белен мен. Блогер мен дээш, чаштынып турар болза, ол фейк-тир. Ужуражылга боду солун эртти. Тываның дугайында, ооң чедиишкиннерин хөйге таныштырып, нептередир дээш сеткилинден езулуг аарып чоруур кижилер мында чыглып келген деп бодап тур мен. Бистиң регионда эки чүүлдер дугайында хөй чон билип алырын күзээр-дир мен. 5 муң хире эштерлиг мен, оларның аразында буряттар, якуттар, москвачылар, чоокку болгаш ыраккы даштыкы чурттардан төлээлер бар. Орус географтыг ниитилелге ажылдап турган болгаш, эштерим кайда-даа, олар бисте чүү ажылдап турарын, чедиишкиннеривисти билген турар ужурлуг. "Кыштаг" деп чүл ол деп бо-ла айтырарлар. Харыылап бээримге, "Бисте ындыг чүве чок, тулган-дыр» деп бижик кээр. Даштыкыда эштерим бистиң төлевилелдеривисти кайгай бээрге, чоргаарланыр мен» - деп, "Facebook" четкизинде бодунуң арынын идепкейлиг чорудуп турар Сергей Лаптев чугаалаан. 

Бирги ужуражылга чүгле таныштырар сорулгалыг эвес, а #продвигайТуву тодаргай хештег-кыйгырыгның адаа-биле эрткен. 2016 чылда Тываның Баштыңының саналы-биле #openTyva (Тываны ажыт) төлевилелди боттандырган. 

Идепкейлиг аян-чорукчу аныяктар бөлүү республиканың аңгы-аңгы булуңнарынга чедип, республиканың хөй талалыг турисчи курлавырын база катап таныштырган. Боттарының аян-чоруунуң база дыштаныр солун черлерниң дугайында чедингири-биле тайылбырлаан.

Ужуражылганың аалчызы Антон Тарханов блогер деп кымыл дээрзин тайылбырлаан. Тодаргай бөлүктү тургузуп, оларның сайгарылгазынче бир-ле чүүлдү салып турар кижи. Азы аудиторияже бижимел, видео, аудио материалдарны салып, кижилер-биле ажылдап турар кижи болур.  

"Тывада блогерлерниң саны хөй деп бодаар мен. Ол ниити шимчээшкин-дир. Тыва блогерлерниң овур-хевири, утка-шынары, аргалары амдыызында хевирлеттинип турар үе чадада. Өттүнүп, хоолгалап турар дээр бе. Ындыг болзажок, бот-тускайлаң контентини тургузуп алган салым-чаяанныг кижилер база бар-дыр. Тус черниң блогерлеринге дидим, тывынгыр, шынчы болурун күзээр-дир мен. Чүге дээрге шупту оларның мурнунда!» - деп, Антон демдеглээн.  

Информация делгемин хөгжүдүп, делегей четкизинге республиканың эки овур-хевирин нептередир сорулгалыг блогерлер клувун тургузар дээн саналды Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол деткээн. Чазак Даргазы эң-не хөй бижикчилиг блогер болганын профессионал ажыл-чорудулгазы-биле холбаан.  

"Мени база блогер дээр, ол мээң ажылым база албан-дужаалым-биле дорт холбаалыг. Чаңгыс чер-чурттугларым менден социал ужур-уткалыг медээлерни, оларның хереглелдеринге харыыларны манап турар, республика чурттакчыларының кандыг-даа хөөдүг чокка бижээн хууда дыңнадыглары меңээ дыка херек. А силер, боттарыңар блогтарыңар ажыдып, ону чорудуп турарыныңар эр-хей-дир. Бис аныявыста ооң дугайын бодап безин көрбээн бис. Эң кол чүве – соцчеткилерге шынчы болур болза, кижилер боттары-ла бижидип эгелээр чораан. Чаңгыс чер-чурттугларым-биле дорт харылзажып, өөрүшкүнү үлежип, шиитпирлээр айтырыглар бар болза, ону чугаалаар арга бар болганы дыка эки. Силерниң чедиишкиниңер меңээ улуг кичээл, улуг арга-дуржулга болур. Тывавысты деткиилиңер, биче төрээн чериңерге ынакшылыңар, онза хамаарылгаңар дээш четтирдим. Чамдыктарда окта таарышпас чүвелерни биске чыпшыра бээр. Ындыг чылдакты база бере бээр болгай бис. Күш-ажылга ынак, туруштуг-ла болзувусса, бистиң блогерлеривистиң кызыгаары ам-даа делгемчиир. Тывавысты камнап, хоп чугаалардан, чер-чурт тырттыжарындан ырааны дээре» - деп, Тываның Баштыңы чагаан. 

Тываның Баштыңы аныяктарга ужуражылганың кол темазы #продвигайТуву-биле холбаштыр «Ол кыйгырыгга кым эң-не дүгжүп турарыл?» деп айтырыгны салган. Харыылар бар, ындыг болзажок тиилекчини бир үн-биле тодаратканнар. 

Шолбан Кара-оол ооң харыызын блогунга бижээн: 

"Шупту чаңгыс бодалдыг болганывыс дыка шын. Бистиң Президентивис Владимир Владимирович Путин #продвигайТуву кыйгырыгга дыка тааржыр. Российжи күрүнениң баштыңы Тывага дыштанган дугайында фоточуруктар болгаш видеолар делегей интернедин база МИЧ-терин бо-ла шыва алы бээр. Шагда бисти Тула-биле салчаар турган. Ам шупту билир, Тыва дээрге Президентиниң дыштаныр ынак чери!»