Tываның хамааты камгалал база онза байдалдар албанының 2018 чылда ажылында туристерниң айыыл чок чоруун хандырары кол черни ээлээр

Камгалал албанының «112» системазын ажыглалга кииргени 2017 чылда кол угланыышкыннарның бирээзи болган. Кызылга системаны ажыглаарының шенелдезин күзүн эгелээн. Чурттакчы чондан чагыгларны дүне-хүндүс дивейн хүлээп эгелээн үеден – 2017 чылдың октябрьның 17-ден 2018 чылдың январь 22-ге чедир 21379 кыйгыртыг келген. Оларны өөренип көөрге, 3 муң хирези "01", "02" база "03" албаннарга хамааржыр. 12 муң хире дыңнадыгларның меге болганы системаның ажыл-чорудулгазының дугайында хамаатыларның чедир угаап билбейн турарын херечилээни дүвүренчиг. 

«112» системаның ажылын экижидери-биле "МТС", "Мегафон", "Теле2", "Билайн" соталыг харылзаа төлээлери база "Ростелеком" биле "Тывасвязьинформ" харылзаа операторлары таварыштыр оперативтиг албаннарны дүрген кыйгыртырының маршрудун киирген. Амгы үеде Кызылдың чурттакчыларын шуптузун, азы республиканың чурттакчы чонунуң 33 хуузун системаже хаара туткан. 

"2014-2018 чылдарда чурттакчы чонну болгаш девискээрлерни онза байдалдардан камгалаары, өрттен айыыл чок чорукту болгаш суг объектилеринге кижилерниң айыыл чок чоруун хандырары» ТР-ниң күрүне программазын күүседири-биле төпке кыйгыртыышкыннар болбаазырадыр дериг-херекселдер садып алырынга, ону эптеп, ажылдадырынга республика бюджединден 6 млн. 509 муң рубльди үндүрген. «01», «02», «03» дежурный-диспетчер албаннарында, ФАЧАЭ, Кызыл хоорайда кризистиг байдалда удуртулга болгаш ЧДДА төвүнде автоматчыткан ажылчын олуттарны тускайлаан.

Республиканың чурттакчы чонунга дыңнадыышкын бээр системаны эде чаартканы Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар албанының эрткен чылын кылган база бир кол ажылынга хамааржыр. "Дыңнаан кижи, чепсегленген» төлевилелче чурттакчы чонга дүрген дыңнадыышкын бээр чамдык чүүлдер база кирген. 2017 чылда чурттакчылыг 4 черде - Бай-Тайга кожууннуң Кара-Хөл, Эрзин кожууннуң Качык, Бии-Хем кожууннуң Хүт биле Севи суурларда дыңнадыышкын системазының ыыткыр медээлээр автономнуг комплекстерин тургускан. Регионнуң дыңнадыышкын системазының ийи кезээ Эрзин биле Сүт-Хөл кожууннарда ажылдап эгелээн. Республиканың 66 хуузу чурттаан 28 чурттакчылыг черлеринде дыңнадыышкынның техниктиг дериг-херекселдерин эптээн.  

Тываның девискээринде бойдус хүрээлелинде туристерниң киржилгези-биле бооп болур чүүлдерни эвээжедири - Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар албанының 2018 чылда ажылының чугула кезээ. ТР-ниң Чазааның бадылааны, 2030 чылга чедир туризмни хөгжүдер стратегияда турисчи ажыл-чорудулганың комплекстиг айыыл чок чоруун хандырары ооң кол кезээ. 

Ачы-дуза чедирип турар ажылдакчыларның, тодаргай маршруттарда үдеп чоруур экскурсовод база үдекчи инструкторларның профессионал белеткелиниң талазы-биле хөй айтырыглар барын өөренип көргеш, Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар албаны «Камгалакчының баштайгы белеткели» программаны ажылдап кылган. ТР-ниң ХК база ОБ-ниң өөредилге-методиктиг төвүнүң баазазынга турисчи фирмаларның экскурсоводтары, камгалакчылар болгаш хамаатылар өөредилгени эртип болур. Регионда дилээшкин-камгалал ажылдарын дүргедедип, ниити шынарны бедидер дээш аварийлиг-катап тургузуушкун албанының камгалакчылары болгаш специалистери мергежилин бедидер.

Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар албаны туристерниң айыыл чок чоруун хандырар талазы-биле нормативтиг-эрге-хоойлу чурумунга дүүштүр эрге-чагырганың шупту структураларының кады ажылдажылгазын таарыштырып киирерин дыңнаткан.

Ол ышкаш бо чылын, регионнуң девискээринде амы-тынга болгаш кадыкшылга улуг айыылды тургузуп болур чүүлдер дугайында туристерге дыңнадыг системазын ажылдадырын планнаан, арга-арыг, суг объектилеринге база даглыг, тайга черлерге айыыл чок чоруктуң дугайында сагындырыг бижиктерни чаартыр. Интернет - курлавырлар, телевидение, радиодамчыдылга, парлалганың массалыг информация чепсектери база информастыг самбыралар таварыштыр медээлерни бээр.