ЧКА эде тургузарын деткиир фонду Тывада аварийлиг чуртталга бажыңнарындан хамаатыларны өскээр көжүрер программаның күүселдезин хынаан

 Контроль департаментизиниң директорунуң оралакчызы Эльмар Апаев баштаан Күрүне корпорациязының төлээлери Николай Высочанский биле Михаил Голов олар, январьның 15-тен 17 хүннеринде, хамаатыларны өскээр көжүрер прорграмма-биле республика найысылалында туткан чаа белен тудугларны, ам-даа тудуп турар тудугларны база ажылалга кирген бажыңнарның хемчээлин, көжүрген хамаатыларның санын хынаан.

 Ревизорлар тудуп турар бажыңнарның шынарын, федералдыг хоойлужудулганың амгы хоойлу актыларынга дүгжүп турарынга үнелелди берип, регион болгаш муниципалдыг бюджеттерден тудуг ажылдарынга акшаландырыышкынны хынап, Күрүне корпорациязындан аңгылаан саң-хөө деткимчезиниң негелделериниң күүселделерин база хынап көрген. 

Бо чылдың январь 17-ниң байдалы-биле, республикада 25 муң дөрбелчин ниити шөлдүг, 649 квартиралыг 17 бажың дужааттынган. 15,1 муң дөрбелчин ниити шөлдүг 40 аварийлиг бажыңнарда 1230 кижилиг 394 өг-бүле чурттаар байдалын экижиткен. 9 муң дөрбелчин ниити шөлдүг, Убсу-Нурская 16, 18, 24, Московская 117, Дружбы 30 биле 32 деп адрестерде алды бажыңның документилерин белеткеп турар, ынаар аварийлиг 35 бажыңның чурттакчылары көжүп кирер. Кызылдың 702 чурттакчызы азы 255 өг-бүле чаа квартираларны алыр. Программаны 36 хуу күүсеткен. 

Оон аңгыда, Кызылда 43,9 муң дөрбелчин шөлдүг чуртталга бажыңнарындан кижилерни өскээр көжүрер дээш 129 квартиралыг 15 бажыңны тудуп турар.  

Чаңгыс эвес удаа тайылбырлап келген, билдингир чылдагааннар уржуу-биле, «артканы» 2018 чылче шилчээн. Ону өскээр көжүрер программа күүселдезиниң бирги чадазында кады акшаландырыышкынның бедик деңнели, инженерлиг инфраструктура тудуунга республика бюджединде акшаның чогу, чылыг энергиязының чедишпези, туттунган объектилерже техниктиг кожулданың саадааны, программада айыткан бир дөрбелчин метрде өртектиң мында өртектерге дүүшпези, тудуг ажылдарының өртек-үнезиниң улуу-биле тайылбырлаан. 

Республикадан дашкаар тудуг материалдарын киир сөөртүп турар болгаш, Тывада бир дөрбелчин метр чуртталга шөлүнүң өртээ кожа регионнарга деңнээрге 30-40 хуу аар.

Тываның Тудуг аямызының шынчы эвес тудуг организацияларынга хамаарыштыр чорудуп турары негелде хомудалдарынга хамааржыр айтырыгларны база чугаалашкан.  

Программа негелдези-биле Тывада 68,9 муң ниити дөрбелчин шөлдүг 179 бажыңны аварийлиг деп санаан болгаш ону бузарын сагындыраал. Аварийлиг чуртталга фондузундан хамаатыларны өскээр көжүрер талазы-биле республиканың адрестиг программазын акшаландырарының ниити хемчээли 2013-2017 чылдарда 2021,9 млн. рубль болган, ооң 1772,1 млн. рублин Чуртталга-коммунал ажыл-агыйын эде тударын деткиир фонду үндүрген болза, 249,8 млн. рубли – республика бюджединден. Эрткен чылын программа боттанылгазынче республика бюджединден 662 миллион рубльди немей үндүрген.