Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Тываның Баштыңы хоочун өгбе Көгел Мижитеевич Саая-биле ужурашкан

Тываның Баштыңы хоочун өгбе Көгел Мижитеевич Саая-биле ужурашкан 06.12.2017
 Көгел Мижитеевич Саая 1931 чылдың июль 10-да Барыын-Хемчик кожууннуң Аксы-Барлык сумузунга төрүттүнген. Бичиизинден улусчу ус-шеверлерниң ажылын сонуургап, ыяш чөвүрээзинден база чымчак ыяштардан мал-маган, черлик амытаннар дүрзүлерин өттүндүр чонуп эгелээн.  
Алдарлыг даш-чонукчуларының чурту - Бай-Тайга кожууннуң Кызыл-Даг суурунга аныяанда көжүп келген. 30 чылдарда тоймаглаттынган сарыг шажын хүрээзин катап тургузар салым-чол аңаа онаашкан. Эрги хүрээниң турган черинде ам Көөп-Сөөк хүрээзи чонун хүлээп турар. Богдо-Гегээн башкы бо черлерге кээп чорааш, хүрээ турар черни айтып, ыдыктаан деп чоннуң тоолчургу чугаазы база бар.  
Саая Көгел олут-чыдын чок кижилерниң бирээзи. Ол сыгыр даң бажында-да, 5 шакта тургаш, ажылдап кириптер. Ажыл чок шуут шыдавас. Кажан Хемчик дажый бергеш, улуг чер-биле кызыл-дагжыларны харылзаштырган кара чаңгыс көвүрүүн чууй шаап бадыра бээрге, суурнуң чурттакчылары-биле ону катап тургузар ажылдарны Кызылдан келген бригада азы тус черниң чагырга чери эгелээрин манап олурбайн, боттары туткаш кирипкен. Саая Көгелдиң удуртулгазы-биле орук харылзаазы катап тургустунган деп, Туваонлайн агентилели бижээн.  
Декабрь 5-те Көгел Мижитеевич Кызылга келгеш, Тываның Баштыңының хүлээп алыышкынга кирген.
 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ол ужуражылганың түңнелиниң дугайында социал четкилерде бижидип алыкчыларынга дыңнаткан: 
«Узун назынының дургузунда дыка хөй буянныг ажыл-херектерни кылып, ам-даа чаагай күзелдерни бодап, оларны амыдыралга боттандырар дээш, чүнү-даа кылырынга белен чоруур кижилерниң мурнунга күдүк базып мөгеер мен. Хүндүлүг башкы, улусчу эмчи, даш чонар уран чүүлге Россияның күрүне шаңналының эдилекчизи, чурукчу Көгел Мижитеевич Саая чогаадыкчы тура-соруу-биле база катап мени кайгатты. Чүс-чүс чаңгыс чер чурттугларын эвилелдээш, төрээн Бай-Тайгазында сарыг шажын хүрээзин тудуп алган. 86 харлапкан-даа болза, чаагай үүле-херектерже чонну эвилелдээриниң дугайында ам-даа чугаалавышаан. Бо удаада ол амыр-тайбың чуртталганың, бистиң чонувустуң камгалакчызы болур Ченрезиг бурганның тураскаалын Кызыл-Даг суурга тудуп үндүрер дугайында чугаалады. Өгбелериниң чагыын боттандырар дээн мерген угаанныг хоочуннуң ол саналындан ойталаар арга чок. Көгел Мижитеевич 15 харлыг элээди оол шаанда узун назылыг лама башкыдан ындыг чагыг сөстерни алган. 70 чыл бурунгаар аңаа бергени, шагда-ла уттупканы ол чүүлге хамаарыштыр им-демдекти чүгле 85 харлыында эскерип каанын ол чугаалады. Көгела Мижитеевич ол төөгүнү чугаалар дээш албан-биле хоорайда чедип келген кижи-дир».

Возврат к списку