Тываның Баштыңының негелдезиниң соонда, энергетиктер Элдиг-Хем суурда чырык хандырылгазын катап киирген

 «Тываэнергосбыт» компанияның мурнунда өрези дээш чырык арткан Чөөн-Хемчик кожууннуң Элдиг-Хем суурунуң чурттакчылары Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолга бажыңнарынче чырыкты катап кииреринге дузалажырын дилеп келгеннер. Эрткен неделяның пятницада суурнуң төлээлери республика Баштыңының хүлээп алыышкынынга кирген. 

 Чаңгыс чер чурттакчыларын төлээлеп келген Эрес Куулар бүдүн суур, школа, уруглар сады, чагырга чери, ыяш дилдирер дөрт чер база 62 бажың январь 13-тен бээр чырык чок чурттап турарын дыңнаткан. 

  Кожуун биле суму чагыргазы элээн каш чылдарның дургузунда суур иштинде чырык дамчыдар шугумну кым харыылаарын амдыгаа дээр шиитпирлеп чадап кааны билдингенин чугааже чалаттырган Тываэнергосбыттың төлээлери тайылбырлаан. Амгы үеде Элдиг-Хем суму чагыргазы - көдээ электри четкизиниң херек кырында ээзи. Чагырга бажыңында бүдүн суурже чырык энергиязын берип турарын санаар дериг-херекселди тургускан. Ооң көргүзүү-биле энергетиктерниң ачы-дузазы дээш ниити төлевирни, чурттакчы чоннуң болгаш организацияларның ажыглаанын көрбейн, санап турар. 

 Көдээ бот-чагырга чери төлевирлерни боттары чыып болгу дег. Ол ындыг эвес. Көдээ чагырга чери боду хереглекчилер-биле керээ чарып, чырык энергиязын ажыглааны дээш төлевир хүлээп алыр эрге чок, ол тускай организацияның бүрүн эргезинде. Энергия объектилерин хандырар бүрүн эргелиг компанияның өнчүзү боор суурнуң ЛЭП-ин хөлезиге бээри амдыызында болдунмас, чүге дизе четкилерниң турар черлерин шыйдырар, ону бүрүткедир дээн ышкаш дыка хөй ажылдарны кылыр апаар.  

 2016 чылдың күстен бээр суурнуң чагырга чери биле энергетиктер электри энергиязының садыгжылары-биле хереглекчилерниң аразында чидиг айтырыгны шиитпирлеп, өй-тап кады ажылдажылганың баазазын тургузарын оралдашканын Чөөн-Хемчиктиң удуртулгазы дыңнаткан. Элдиг-Хем суурнуң эрге-чагыргазы 62 бажыңда база социал албан черлеринде учет кылыр дериг-херекселдерни саткаш, салдырткан. Энергосбыт бодунуң талазындан чурттакчы чон-биле дорт керээлерни чарарынга белен турган. Ынчалза-даа шаптараазыннар тургустунган. Дыка хөй элдиг-хемчилер боттарының бажыңнарының хоойлу езугаар ээлери бооп турарын шынзыткан чогуур документилери чок болган. 

 Ол чылдагааннар ужун берге байдал тургустунган: хереглекчилер (хөй кезии) чырык дээш төлээринге белен-даа болза, ону кылып шыдавас, чүге дизе Элдиг-Хемде чырык четкизиниң хоойлу езугаар юридиктиг ээзи чок. Ооң кадында бо бичии суурнуң электри энергиязы дээш өрези 300 муң рубль чеде берген. 

  Энергетиктер чаа чыл байырлалдарының соонда, өрени оон ыңай өстүрбес база тус чер чагыргазының кичээнгейин Элдиг-Хемде ол чидиг байдалче угланыдар дээш, чырык энергиязын бээрин кызыгаарлаан. Ол байдалды таарыштырар дизе, бирги ээлчегде чер-өнчү хамаарылгаларының адырынга удуртулга шиитпирин үндүрүп, өнчү ээлерин бүрүткеп, организастыг өске-даа хемчеглерни алыр апаар деп специалистер санап турар.

 Шолбан Кара-оол энергетиктерниң тайылбырының чамдыызынга чөпшээрешпээн. Кышкы үеде чырык хандырылгазын кызыгаарлааны шын эвес деп ол санаан.  Каш бажыңның өрези дээш бүдүн суурну Тываэнергосбыттың өжүргени, шуут таарышпас.

 «Элдиг-Хемде чырык четкизиниң ажыл-агыйын организастаар бичии айтырыгны шиитпирлеп чадап кааны дээш тус чер чагырга органнарындан, Одалга-энергетика яамызындан бурууну чайлатпас мен. Садыгжы болур энергосбыт төлээринге белен болгаш күзелдиг садып алыкчыларын көвүдедир дээш сонуургалдыг болур ужурлуг. Олар суур чагыргазынга дузалажыр туржук, тускай организацияларның болгаш ведомстволарның шиитпирлээр ужурлуг айтырыгларынга ооң канчаар будалып турарын бо чылдарда анаа-ла хайгаарап турган. Ооң түңнелинде тоомча чок чоруктан чурттакчы чон качыгдаан. Мында чаңгыс шиитпир бар – суурже чырыкты бо дораан киирер. Оон кожууннуң эрге-чагыргазы биле Тываның Одалга болгаш энергетика яамызы арткан шупту айтырыгларны – ЛЭП-тиң ээзиниң, хереглекчи бүрүзү-биле керээ чарарының талазы-биле шиитпирни үндүрер» - деп, Шолбан Кара-оол элдиг-хемчилерниң дилээн сайгаргаш, түңнелди үндүрген.  

 Чугаа соонда Элдиг-Хем суурда чырыкты бергенин яамы дыңнаткан.