Республиканың эрге-чагыргазы Тывада мал кыштаглаашкынын хайгаарап турар

 Тывада тус чер чагыргаларының ажылдакчылары, мал эмчилери болгаш эмчилерден четчелеттинген комплекстиг бригадаларны мал кыштаглаашкынын эки доозуп, ажыл-агыйларда малдың кидин-түлүк оолдаашкынынга дуза көргүзер кылдыр тургускан. 

 ТР-ниң Чазаанга кожууннарда малчын коданнарже ындыг бригадаларның неделя санында үнүүшкүнүн хандырар даалганы республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол берген.  

 ТР-ниң Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының медээзи-биле алырга, республикада кыштаглаашкын чедимчелиг эртип турар. 178,3 муң баш улуг бода мал, 1,3 млн. ажыг баш хой, өшкү, 75,6 муң баш чылгы, 210 баш теве, 3,7 муң баш иви, 12,5 муң баш сарлык, 648 баш сыын, 12,6 муң баш хаван, 10 муң ажыг баш дагаа кыштаглаашкынче кирген турган. 

 Хары улуг кыш болган-даа болза, республика хөй малдың өлүп-хораар чоруун болдурбаан. Чайын, мал чеми белеткээр кампания үезинде, 165,8 муң тонна сиген-ширбиилди, 5,3 муң тонна саваңны, 5,8 муң тонна мал чиир тарааны белеткеп алган болгаш, хөй чидириглерден чайлай берген. Кыш чылыг болганы, мал чеминге хорам болбаан. Бо хүннүң байдалы-биле алырга, ажыл-агыйларның шупту хевирлеринде 104,1 муң тонна сигенниң курлавыры ам-даа бар. 

 Оон аңгыда Тываның эрге-чагыргазы Федералдыг интервенция фондузундан садыглаашкын чокка 600 тонна мал чиир тарааны садып алыр аргалыг болган. Амгы үеде 406 тонна тарааны сөөртүп эккелген. Ол курлавырдан 79,7 тонна тарааны улуг харга алыскан Бай-Тайга кожууннуң ажыл-агыйларынга дуза кылдыр дамчыткан. 

 Тываның Баштыңының даалгазы-биле, чазактың курлавыр фондузу-биле садып алган мал чемин улуг хар дүшкен Бай-Тайга биле Барыын-Хемчик кожууннарның малчыннарынга чедирген. Республика бюджединден ол сорулгага 3,1 млн. рубльди тускайлаан.

 Муниципалдыг болгаш күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгелери эрге-байдалдыг ажыл-агыйларда кыштаглаашкын чазактың онза кичээнгейинде. Чазак Даргазының көдээ ажыл-агый адырын харыылап турар оралакчызы Байбек Монгуштуң чугаазы-биле алырга, байдал чүгээр. «Аныяк өг-бүлеге –кыштаг» губернатор төлевилелиниң киржикчилери кыштаглаашкынны хүр эртип турар. Шупту 105 ажыл-агыйда минералдыг немелде чемнерни чедирген, малдыг массалыг оолдаашкынының үезинде мал эмчилери дээш өске-даа специалистер дузаны көргүзүп турар.  

 Ведомство кожууннарда көдээ ажыл-агый эргелелдери-биле кады малчын коданнарже оруктарны хыналдага алганын көдээ ажыл-агый сайыдының хүлээлгезин күүседип турар Эртине Данзы-Белек дыңнаткан. Бо хүнде шупту 2833 турлагларже оруктар ажык. 

 Улуг харга алыскан девискээрлерде малчыннарга, малдың даваннары тастай бээринден камгалаар пөстен тускай шарыгларны белеткеп, дузаны көргүскен. Ниитизи-биле 3 муң ажыг ындыг шарыгларны кылгаш, малчыннарга чедирген.