Кызыл хоорайда чаш өзүмнер сесерлии

Ак-көк хемнерлиг, хөлдерлиг, бедик дагларлыг болгаш боду бүткен чараш бойдус чурумалдыг, шыргай арга-эзими-биле байлак чер бистиң Тывавыс-ла болгай. Ол хире чараш черивистиң бойдузун камнап, улам-на хөгжүдүп база сайзырадыры кижи бүрүзүнге чугула хамааржыр деп бодаар мен. 2014 чылда бистиң улуг байырлалдарывыс бар — Тыва биле Россияның демнежилгезиниң болгаш Кызыл хоорайның тургустунганының 100 чылы.

Бо байырлалдарга таварыштыр ТР-ниң Чазааның Баштыңы Ш.В.Кара-оол бодунуң Айыткалынга сорулгаларны салган. Оларның бирээзи найысылалдың ногаажыдылга ажылы боттанып эгелээн. Кызыл хоорайның чагыргазы база эрткен чылдан бээр ол талазы-биле тодаргай хемчеглерни ап эгелээн.

Ынчангаш, ногаажыдылга ажылын чылдың часкы үезинде чурттап турар булуңунга (хоорайларынга, суурларынга болгаш дачаларынга) чадаң ыяштарны база янзы-бүрү чечектерни тарып, олуртуру чаңчылчаан.

Кызыл хоорайның мэри В.Ховалыг ногаажыдылга ажылының талазы-биле чаш өзүмнер сесерлиинге (аллея) ыяштар олуртурунга акцияны май 11-ден 18-тиң хүнүнге чедир уламчылаарын чарлаан. Баштайгы хүнде «Амыдыралдың сыптары» акцияга, чаш өзүмнерниң сесерлиинге хоорай кыдыында аэропорттан узун орукту дургаар долганып чоруур автоорукка чедир ыяштарны тарып олурткан. Чаа олурткан 100 санныг чаш хадыңнарны Таңды кожуунда хадылыг арга-арыг девискээринден хоорай чагыргазының ажылдакчылары эккелгеннер. Ооң иштинде 34 чаш ыяшты хоорайның Щетинкин болгаш Кравченко кудумчузунда И.Ярыгин аттыг спорткомплекс чанында олурткан. Бо ыяштар олуртур ажылга баш бурунгаар ажылдар чоруттунган, ыяштар олуртур черлерни демдеглеп, оңгаржыгаштарны казып белеткеп каан. Шупту хемчеглерни чорударынга шыңгыы хайгааралды республиканың арга-арыг ажыл-агыйының ажылдакчылары хыналдага алганнар. Хоорай чагыргазының эрттирип турары бо акцияга Тыва Республиканың Баштыңы — Чазааның Даргазы Ш.Кара-оол киржип, 2 чаш хадыңны тарып олурткан. Кызылчыларның ногаажыдылгага идепкейлиин, бо ажылды моон-даа соңгаар уламчылаарын, төрээн черивистиң чурумалы чараш турзун база чаш өзүмнер сесерлии хоорайжыларның ынак дыштанылга чери апаар боор дээрзин ол онзалап демдеглээн.

Май 15 — Бүгү-делегейниң өг-бүле хүнүнге уткуштур «Амыдыралдың сыптары» акциязы хоорайжыларга уламчылаан. Маңаа Кызыл хоорайның албан черлериниң ажылдакчылары, студентилер, школачылар болгаш өг-бүлелер идепкейлиг киржип, ыяштарны олуртканнар. Ажылдап турар улус аразындан Мөңгелерниң өг-бүлези мээң караамга чүге-ле ийик илдиге бээр боорга, сонуургап, чанынга чеде бергеш, чугаалаштым.

Аяс Норжукаевич Мөңге: —Хоорай чагыргазының эрттирип турар акциязынга өөм ишти Ролма Васильевна база Кызылдың № 1 школазының биргиклассчы оглувус Каң-Демир Мөңге киржип чедип келдивис. Yш хады ыяштарны тарып олуртувус. Суггарарынга база күзелдиивис-биле дузалажыр бис. «Амыдыралдың сыптары» акцияны чылдың-на эрттирип турар болза, дыка эки деп санаар мен. Алыс чуртувус Ээрбек, хоорайда чурттап чоруур бис. Хоорайның хөгжүп сайзырап турары дыка эки, өөрүнчүг-дүр.

Мөңгелерден аңгыда, хоорайның аныяк өг-бүлелери Эдуард, Сайзана, 4 харлыг оглу Данчай Ондарлар база оларның эштери аныяктар Амир, Раджана Кууларлар ыяштарны тарааннар. Кызыл хоорайның мэри В.Ховалыг чоннуң мурнундан оларга байырны чедирип, «Тарып каан ыяштарыңарны үргүлчү суггарып, кайы хире өзүп турарын хайгаарап турар силер, аныяктар» — деп чагыг-биле чугаазын доосту.

Хоорай чагыргазының эрттирип турары «Амыдырал сыптары» акциязы май 18-ке чедир ам-даа уламчылаар, оларның планында 1300 хадыларны болгаш хадыңнарны тарып олуртур, ынчангаш кызылчыларны ногаажыдылгага идепкейлиг киржирин кыйгырып турар. «Амыдыралдың сыптары» болур чаш өзүмнер өзүп, тарап, улуг, чараш, ногаан сесерликче хуулуп, хоорайның аян-шинчизин улам чараш болдурарын бодап кээрге, кижиниң хей-аъды көдүрлүп кээр-дир.