Кызыл-Арыг суурнуң чурттакчызы Светлана Шаравии: Сүттү дужаагаш, орулганы киирип алыр апарган-дыр

 Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту деткээн күрүне программазында «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелиниң күүселдези-биле, сүт болбаазырадыр модульдуг цехти Юбилян биле Чойгана Лойгулар 2013 чылда-ла садып алганнар. 

 1 млн. ажыг рубль-биле садып, эптедип алганы, таарымчалыы аажок цеги, баштай Балгазын суурда хөлезилээн оран-савазынга ажылдап эгелээн. 2014 чылдың дургузунда ажыл-иш чогумчалыг шуудаан: чондан сүттү хүлээп, тыва национал чемнер - тарак, быштак, шөйген быштак, ааржы, курут, сметана, творог, кефир дээш, өске-даа ак чемнерни бүдүрүп эгелээн. 

 Аренда өртээ биле чырык төлевири өзүп, бүдүрүлгени бергедедип эгелээрге, Лойгуларның өг-бүлезиниң чурттап турар сууру Кызыл-Арыгга чер участогун тус черниң бот-башкарылга органнары аңгылап берген. Ол эң-не таарымчалыг шиитпир болган деп, көдээ ишчи чугаалаар. 

  Сайгарлыкчы, 2015 чылдың эгезинде, модульдуг цехти эде тургускаш, ол-ла күрүне деткимчезин ажыглап, «Тываэнерго» бүдүрүлгези-биле чырык четкизинге кожар керээни долдурганнар.  

 Суурда база ол чоок кавыда инектиг чурттакчылар сүт цеги ажыттынганын улуг өөрүшкү-биле хүлээп алганнар. Элээн каш саар инектерлиг өрегелер сүттү дужааш, хоомай эвес – айда 15-17 муң рубль акша орулганы ажылдап алыр апарган. Ол хире акшаны киирип алыры пенсияга эки немелде-дир деп, Кызыл-Арыг суурнуң чурттакчызы Светлана Шаравии демдеглээн:

  «Сүт дужаар пунктуну мында, бистиң суурувуста ажытканынга дыка өөрүп тур бис. Инектерим сүдүн дужаагаш, айда-ла 15, чамдыкта 20 муң рубль чедир ажылдап алыр-дыр мен. Мен ышкаш пенсионер кижиге ол эки акша-дыр, уругларымга, уйнуктарымга дузалаптар апардым . Цехтиң эки талазы – ырадыр чоруп турбас, шуут-ла суурувуста. Ооң ээлери - ажылчын, эвилең-ээлдек, аныяк өг-бүле. Сүдүвүс дужаап чорааш, чугаа солчуп, аралажыр-даа бис… Чонга ажыктыг, ындыг ажыл-херекти уштап-баштаары амыр эвес, ынчангаш боттарывыс талавыстан шаавыс-биле деткип тур бис».  

 Чырык кожар керээге аттарны шагда-ла салып, акша-төгерикти шилчиткен-даа болза, дериг-херекселдиң чамдыызы чогунга сылдааш, «Тываэнерго» цехти ам-даа кошпаан. Ооң хараазы-биле сүт цеги бүрүн күчүзү-биле ажылдавайн турар. Ам канчаар анаа олурар эвес, дизельдиг генераторга чырыкты кошкаш, хөй эвес хемчээлдиг продукцияны бүдүрүп турар.  

 Тускай соодукчулуг автомобили бар болгаш, сүттү доктаамал хүлээп, оозун Кызылдың сүт заводунда дужаап турар. Лойгу «Тываэнергого» сөөлгү катап чорда, бир ай иштинде кожуптар бис деп, аазаан. Кожа суурларның чурттакчылары-даа, сайгарлыкчы боду-даа чырыктыг апаарын четтикпейн манап турар, ынчанмайн канчаар Тывада сүт-саан үези кыска – кол орулга чайның каш айында кирер.

 Юбилян Лойгу бо бүдүрүп турар продукциязы чоннуң хереглелинде деп чугаалаан: 

 «10 хире аңгы аттыг тыва национал, эм шынарлыг, хоолулуг чемнерни бүдүрүп турар бис. Ылаңгыя таракты кижилер дыка айтырар. Кызылдан безин чагыглар кээр. «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелиниң ачызында тургустунган цегивис каш кожууннуң чону аргышкан улуг оруктуң кыдыында, чараш черде турары база таарымчалыг. Шолбан Валерьевич Кара-оолга төлевилел дээш четтиргенивис илереттивис». 

 Аныяк сайгарлыкчы сүт продуктулары бүдүреринден аңгыда, бо чылын арендалап алганы 5 гектар шөлүнде картофельди база капустаны тарып, кудукту каскан. Ооң мурнунда чылдарда картошканы олурткаш, ооң дүжүдүн Эрзин, Тестиң бюджет организацияларга дужаап турган арга-дуржулгазы бар. Бо чылын оон хөй черге ногааны олуртуп болур турган, тускай техниказы чогу, ажыл-биле бүгү ажылдарны кылыры, ону доктааткан. Алызында ногаа ажыл-агыйынче кирип, тракторну садып алыр мен, деп Юбилян Лойгу чугаалаан.