Бай-Тайга кожууннуң хоочун чурттакчыларынга шапкын хемни кежир көвүрүгнү туттурар дээн сөзүн Тываның Баштыңы ээлээн

 «2014-2016 чылдарда ТР-ниң транспорт системазының хөгжүлдези» күрүне программазы-биле ол объектиге бо чылын ниитизи-биле 74,834 млн. рубль акшаны тускайлаан. Шолбан Кара-оол тудугнуң чорудуун, акшаландырыышкынын, материалдар-биле хандырылгазын, айыттынган хуусаазында тудужулар доозар бе дээрзин айтырган.

 «Суугу» КХН-ниң тудуг организациязының удуртукчузу Аяс Хунай-оол акшаландырыышкынның чартыын шиңгээткенин республика баштыңынга илеткээн. Бо чылдың апрель айда тудуп эгелээн көвүрүг график-биле декабрь айда дужааттынар ужурлуг.  

 Төлевилелде көрдүнгени езугаар, көвүрүгнүң баганаларын тургузарынга дузалал шөлчүгештерде сай даштарны төккен, демир-бетондан үндезинин кылыр ажылдар чоруп турар, алды адагашты хандыр үттээш тургускан. 1-ги, 2-ги, 3-кү чагыларда чөлеңгииштери быжыглаан, өске-даа ажылдар бо хүнде кидин-түлүк. Объектиде кол дуңзаалакчы кылдыр Кызыл-Дагдан Орлан Олчак ажылдап турар.

 Шолбан Кара-оол тудугну эргий кезээш, ажылының шынары болгаш шалыпкыны-биле «Суугу» тудуг организациязы республикада ады алгып бар чыдарын демдеглээн. Эрткен чылын, дыка кызыы хуусаада, тудугжулар шапкын Алаш хемни кежир ийи: Барыын-Хемчик кожууннуң ыраккы сууру Хөнделең ындында база Бай-Тайга кожууннуң ыраккы сууру Кара-Хөлче угланган орукта хемни кежир быжыг көвүрүглерни туткан. Тывада боттуң тудуг организациялары хөгжүп, ажылда идегелдиг партерлар болуп турары дыка эки-дир дээрзин ол демдеглээн.

  2014 чылдың августа Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ыраккы Бай-Тайга кожуунга ажыл-агый кылып чорааш, тус черниң хоочун чурттакчылары, малчыннар база хөй-ниити идепкейжилери-биле ужурашканын сагындыраал. Ужуражылганың киржикчилери регионнуң база муниципалдыг тургузугнуң социал-экономиктиг хөгжүлде айтырыгларын сайгырып чугаалажып тура, чедиишкиннерни база чидиг айтырыгларны айытканнар. Хемчик хемни кежир идегелдиг көвүрүг чогундан Кызыл-Даг суурже чедери дыка берге деп, Бай-Тайганың чурттакчылары чугаалааннар. 

  Чедери берге Кара-Хөл суурже орук айтырыы ам-даа нарын деп, тус черниң чурттакчызы Дондук Тойбухаа айыткан. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол оларның ол айтырыын билирин, ону шиитпирлээр даалганы бодунуң оралакчыларынга берген турганын чугаалаан. Бо удаада ыраккы Бай-Тайганың оруктар база көвүрүглер айтырыын бодунуң контролюнга алырын Шолбан Кара-оол аазаан.

 Республиканың орук четкизиниң хөгжүлдези база республиканың эң-не берге участоктарында көвүрүглер тудуу бюджет чарыгдалының мурнады боттандырар кезээ кылдыр көрүп турарын тайылбырлаан. Бай-Тайганың муниципалдыг тургузуунуң база суму чагыргаларының баштыңнарын чалааш, кожууннуң хөгжүлдезиниң айтырыгларын сайгарган аңгы хуралды чазакка чоокку үеде эрттирер. Регионнуң баштыңы республиканың кожууннарында оруктар база көвүрүглер айтырыын бодунуң контролюнга алыр. 

 Сүт-Хөл кожууннуң чурттакчы чонунуң дилээ-биле, Хемчик биле Ак хемнерни кежир көвүрүглер туттунганын сагындыраал. Чаа үениң көвүрүүн тударынга 230 млн. рубльди республика бюджединден тускайлаан. 2013 чылдың күзүнүнде көвүрүгнү ажыглалга киирген. Чедери берге Ишкин суурже баар орукта бичежек-даа болза, кончуг шапкын Ак хемни кежир, ооң мурнунда чоннуң «аза көвүрүү» деп адаары кежииниң орнунда, армейжи көвүрүгнү кежир салган. 

  Оон аңгыда Улуг-Хем кожууннуң Торгалыгда Чааты хемни, Чөөн-Хемчиктиң Чыргакы хемни, Таңдыда Бай-Хаак-Балгазын автоорук участогунда Дүрген хемни кежир чаа көвүрүглерни ажыглалга киирген.