Хоочун боксерларның шаңналы дээш

Тес-Хем кожуун, ылаңгыя Самагалдай суур, бодунуң ат-сураглыг боксерлары-биле билдингир. Чижээ, профессионал боксерлар аразында диптер аразында делегей чемпиону Саян Санчаттың адын адаарга-ла, четчир. Ынчалза-даа Самагалдайның бокс школазының адын аңгы-аңгы чылдарда алдаржыдып чораан Май-оол Кушаа, Дугур-оол Лоовай, Александр Кунзек дээш, өскелерни-даа база уттуп болбас.
     Апрель 14-те Самагалдай суурга Тес-Хем кожууннуң ат-сураглыг, хоочун боксерларының шаңналы дээш республика чергелиг маргылдаа аныяктар болгаш элээди оолдар аразынга болуп эрткен. Ону Тес-Хем кожууннуң чагырга чери, Төлээлекчилер хуралы болгаш кожууннуң бокс федерациязы организастап эрттирген.
 — Маргылдаага 12 кожуундан база Кызыл хоорайдан командалар киришкен. Киржикчилерниң ниити саны 130 четкен. Каш хонук иштинде уламчылаан маргылдаага көрүкчүлерниң сонуургалы улуг болган. Чүге дизе самагалдайжылар бокска ынак. Спорттуң бо хевири Тес-Хем кожуунда эң нептереңгей – деп, Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) депутады, Тыва Республиканың Бокс федерациязының президентизи Шолбан Викторович Дандар чугаалаан.
     Ринг кырынга кончуг чидиг спортчу демиселдиң түңнелинде 14 хар чедир назылыг оолдар аразынга боттарының килдеринде тус-тузунда Мерген Болат-оол, Дачыр Мумбалдай, Айдемир Уржанай, Каң-Хая Чурукпан, Чингиз Сүлдүм, Байыр Эртине (дөгере Тес-Хем кожуундан), Владимир Чооду, Сүрэн Санчий (Кызыл хоорайның төлээлери), Айдыс Куулар (Эрзин кожуундан) болгаш Ай-Херел Дончут (Кызыл кожуундан) чемпион болганнар.
    16 хар чедир назылыг оолдар аразынга боттарының килдеринге Батый Базыр-оол, Баян-Херел Дапый-оол болгаш Булан Доландай олар бирги черлерни ээлээннер.
    Аныяктардан маргылдааның чемпионнары аттарны Мөңге Донгак, Амир Биче-оол, Түмен Оюн (Тес-Хем кожууннуң спортчулары) болгаш Начын Чамбалдоо чаалап алганнар. Кызыл кожууннуң төлээзи Начын Чамбалдоо бо «Маргылдааның тергиин боксеру» деп тускай шаңналга төлептиг болган.
   «Тиилелгеже чүткүл» деп шаңналды Бай-Тайга кожуундан Саян Серековка тывыскан. Бо боксер аныяктар аразынга 52 килограмм чедир деңзиге ийиги черни ээлээн. Маргылдааның «Тулган шииткекчизи» деп тускай шаңналды бокстуң хоочуну Александр Даргатка тывыскан.
   Маргылдааның чемпионнарынга болгаш шаңналдыг черлерни ээлээн спортчуларга тураскаалдыг медальдарны, дипломнарны болгаш өртектиг белектерни Тес-Хем кожууннуң чагыргазы болгаш бокс федерациязы база ат-сураглыг боксер тес-хемчилерниң дөргүл-төрелдери тывыскан.
— Боттарының спортчуларын деткип турар организацияларның болгаш хуу сайгарлыкчыларның саны хөй болган. Ылаңгыя Самагалдай суурнуң школалары онзаланып ылгалып турган. Шак ындыг деткимчелер өзүп орар спортчуларны хей-аът киирер. Бо организациялар боттарының эки үлегери-биле улус аразында кадык-чаагай амыдыралдың овур-хевирин суртаалдап турары билдингир. Шынап-ла, оолдарның эки белеткели, тиилелгеже чүткүлү хилис барбас деп чүвени Тес-Хем кожууннуң хоочун боксерлары мурнунда чылдарда боттарының тиилелгелери-биле бадыткап чорааннар – деп, Шолбан Викторович чугаалаан.
    Бо маргылдааны бир шинчи киирген чүүл болза, аңаа Кызылда «X.Y. perf-экшн» модель агентилелиниң төлээлери Тываның ховар чараш кыстары Чимис Херелдиң, Аюна Намының, Анай-Хаак Эртинениң, Идегел Чылбактың, Саглана Лыкааның, Аялга Монгуштуң болгаш Айлана Монгуштуң киришкени. Олар ринг кырынга ужуражылгаларның чапсарларының үезинде дараазында раундуларны чарлап турганнар.
   Маргылдааның организакчылары бо кыстарның аразындан эң төлептиг кыска «Бокс маргылдаазының чараш кызы» деп тускай шаңналды тывыскан. Аңаа көрүкчүлерниң шиитпири-биле Айлана Монгуш төлептиг болган. Тиилекчи чараш кыска оваадайны Тыва Республиканың Дээди Хуралының депутады, Тыва Республиканың Бокс федерациязының президентизи Шолбан Викторович Дандар тес-хемчилерниң болгаш маргылдааның организакчыларының өмүнээзинден кедиргеш, алдын илчирбени мойнунга астып берген.
    Аалчылар болгаш көрүкчүлер бо маргылдааны бедик деңнелге организастап эрттиргени дээш Тыва Республиканың база Тес-Хем кожууннуң Бокс федерацияларынга, Тес-Хем кожууннуң чагырга черинге болгаш Төлээлекчилер хуралынга өөрүп четтиргенин илередип турганнар.

Юрий Дарбаа.
Авторнуң тырттырган чуруу.