Тываның Баштыңы : Уруглар садтарын тудары, оочурну чок кылыры - муниципалдыг тургузугнуң удуртукчуларының хүлээлгези-дир

 «Уруглар айтырыынга хамаарыштыр база бир улуг сорулга бар, ол дээрге уруглар садтарының тудуу — деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. — 2013-2014 чылдарда 6 муң 615 олут кииртинген. Эртип турар чылда аңаа немей 4 муң хире олутту уруглар садтарынга-даа, школа назыны четпээн өөредилгениң өске-даа хевирлеринге киирер ужурлуг бис.

 Уруглар садтарын тударының талазы-биле программаның күүсеттинип эгелээнинден бээр 3-тен 7 хар уругларны хаара тудары 2012 чылда 14,8 муң турганындан 2015 чылда 17,2 муң четкен. Уругларның ол бөлүүнге оочур барык 4 муң кижиге кызырылган. Уругларны хаара тудары 69 хуу четкен».

  «Ынчалза-даа уруглар садтарында оочурнуң доостурунга чедир ам-даа ырак — деп, ол уламчылаан. — 3 хар чедир назылыг дыка хөй уругга садик негеттинип турар. Оон алгаш көөрге, уруглар садтарынга оочур чок болурун чедип алыры бисте эң нарын айтырыг болуп турарын көрүп тур силер. 

 Уруглар садтарын ам-даа хөйнү тудары билдингир, ынчалза-даа ооң тудуунга чүгле бюджет акшазын манап орары шын эвес. Ол дээрге күрүне-хуу черлер кады ажылдажылгазының идеязын аңаа долу хемчээлге ажыглаары-дыр. Бир ындыг төлевилелди «Бенконс» компаниязы-биле кады боттандырып турар бис. Келир чылын найысылалдың хем ол чарыын­да кезээниң уруглары чаа уруглар садын алыр дээрзинге идегеп тур мен.

 Уруглар садтарын тударынга «дашкаартан» улуг бизнести хаара тудары чөп харын, ынчалза-даа бодувустуң чаңгыс чер-чурттугларывыстың хуу эгелээшкинин деткиир херек. Школа назы четпээннерниң кижизидилгезин бодунга алыр, уруглар садтарының оран-саваларын тудар-даакүзелдиг кижилер барынга идегээр мен. Бо айтырыг көдээ девискээрлерге онза чугула. Ооң чижээ ыракта эвес, Светлана Очуровна Салчак Мугур-Аксы суурга «Артышок» уруглар садын ажыдып алган, ооң ажылының шынарлыын өөредилге ажыл-чорудулгазының лицензиязы бадыткаан. Эремаа Карбыевна Иргит бодунуң өг-бүлезиниң деткимчези-биле Каа-Хем суурга улуг коттедж тудуп алган, аңаа «Солнышко» 45 оруннуг уруглар садын ажыткан, ам спорт залын немей тудуп эгелээн. Тоора-Хем суурга хуу уруглар садын школа назы четпээн өөредилгениң хоочуну Зоя Бадыевна Дарган ажыдар. Социал бизнес улуг орулга киирбес. Чүгле ол кижилер боттарының ынак ажылын кылыксап турар. Ындыг кижилерге субсидия тыпсыр бис» — деп, Шолбан Кара-оол бүзүреткен.

  «Уруглар садтарын тудары, оочурларны чок болдурары чүгле мээң, регион болгаш республика Чазааның Баштыңының хүлээлгези эвес, хамыктың мурнунда муниципалдыг тургузугнуң удуртукчуларының хүлээлгези болур. Кайы-бир кижи ооң сорулгазы уруглар садын тудар акшаны чүгле республика Чазаандан бюджет акша-хөреңгизин «ушта шаап алыры» деп бодап турар болза, аажок чазып турар кижи-дир. Өске ажылдар бар, чижээ, хуу уруглар садтарын, өг-бүле бөлүктерин, уругну ойнадыр төптерни болгаш школа назы четпээн өөредилгениң өске-даа хевирлерин деткиири база кирип турар» — деп, ол чугаалаан.

 Чоокта чаа бир чүүл билдинген. Россияның Чазаа беш регионга, ооң иштинде өзүп төрүүр чоруктуң деңнели бедик Тывага, тускай «орук картазын» тургузар деп шиитпирни хүлээп алган. Ол чорук биске школа назы четпээн уруглар албан черлеринге немелде олуттар ажыдар болгаш Россияның Президентизиниң Чарлыын күүседир арганы тыпсыр дээрзин республика Баштыңы демдеглээн.