Тыва чүгле өзүп-төрүттүнерин көвүдеткени-биле эвес, а өлүп-хораар чорукту эвээжеткени-биле Россияда мурнуку одуругже үнген

 РФ-тиң Күш-ажыл яамызы өлүп-хораар чорукту эң-не дүрген эвээжеткен регионнарның санынче Тываны киирген. Ооң дугайында яамының удуртукчузу Максим Тополин дыңнаткан. "Чок болган кижилерниң санын эң-не эвээжеткен черлерге Чукот автономнуг округ, Москва облазы, Тыва Республика, Камчатка крайы хамааржыр. Ол 3 хуудан эвээш,» - деп, күш-ажыл сайыды демдеглээн. 

 Тываның чурттакчы чонунуң өлүп-хораар чоруу эвээжээнин республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол Дээди Хуралга Айыткалында демдеглээн. «Хан эргилдезиниң аарыгларындан өлүп-хораар чорукту 8,3 хуу кызырып шыдаан бис. Ону хүлээп алдынган организастыг шын шиитпирлерниң болгаш чүрек-дамыр аарыгларын эмнээринге тускайжыттынган болгаш бедик технологтуг эмнелге республика төвүнден эгелээш, кожуун деңнелинге чедир эмнелге албан черлериниң кады ажылдажылганың схемазын тургусканының ачызында чедип алган. «Кадыкшылдың оруу» төлевилел ажылдап эгелээн үеден бээр көдээниң 18 муң чурттакчызын медицинаның бөлүк бригадалары шинчээн, оларның иштинде бичии уруглар 13 муң болгаш 500 малчыннар бар. Ол төлевилел моон соңгаар-даа ажылдаар. Чүрек-дамыр аарыгларындан кижилерниң өлүп хораар чоруу эмнелгелерге өлүр чоруктарны кызырганының түңнелинде чедип алдынган. Ындыг-даа болза, бо талазы-биле байдал ам-даа чидиг. Амыдыралдың кадык хевири, шын болгаш ажыктыг чемненири дээш демиселге күжениишкиннеривисти мөөңнээр ужурлуг бис» – деп, бодунуң айыткалында ол демдеглээн. 

 Тывада совет үе соондан бээр, бир-ле дугаар, 2013 чылдан бээр чурттакчы чоннуң аразында өлүп-хораар чорук кызырылган. Эмчи-социал айтырыглар талазы-биле регионнуң ЭШИ-ниң медээзи-биле алырга, эрткен беш чылдың дургузунда республикада ниити өлүп-хорар чорук 17,2 хууга кызырылган, 2016 чылдан 2012 чылга чедир 100 муң кижи саныга онааштыр 11,2 хуу чедир кызырылган. Россияда өлүп-хораарының ортумак көргүзүү - 1,0 болза, Сибирь федералдыг округда 0,9.