Шолбан Кара-оол: Билдинмес солдаттың хүнү - фронтуга мөчээннерге мөгейиг-дир

Декабрь 3-те Россияда Билдинмес солдаттың хүнүн демдеглеп турар. Бистиң чуртка болгаш оон дашкаар девискээрлерге дайынчы хөделиишкиннерде мөчээн, аттары билдинмес бооп арткан российжи болгаш совет дайынчыларның дайынчы шылгаралын болгаш өлүм чок маадырлыг чоруун, тураскаалын мөңгежидери-биле ол хүннү 2014 чылдың ноябрь 5-те РФ-тиң президентизиниң ат салганы «Россияның тураскаалдыг хүннери болгаш дайынчы алдарның хүннериниң дугайында» федералдыг хоойлунуң 1-1 чүүлүнге өскерилгелер киирериниң дугайында» федералдыг хоойлу-биле тургускан. 

 Өлген дайынчыларның сөөгүн дилээр база оларның тураскаалын мөңгежидер шимчээшкинниң киржикчилери ол хүннү тургузар саналды РФ-тиң президентизиниң администрация удуртукчузу Сергей Иванов-биле ужуражылга үезинде идип үндүргеш, деткимчени алган. 

 Байырлалдың хүнүн анаа-ла ынчаар шилип албаан – 1966 чылдың декабрь 3-те, Москва адаанга немец дайынчыларны чылча шапканының 25 чылын демдеглээн хүнде, Ленинград шоссезиниң 41-ги километринде акы-дуңма хөөрүнден Билдинмес солдаттың сөөгүн Москвада Кремльдиң ханазының баарында Александров садынга байырлыы-биле орнукшуткан. 

 1967 чылдың май 8-те орнукшуткан черниң орнунга «Билдинмес солдаттың хөөрү» мемориалдыг архитектура ансамблин ажыткан. Мемориалдың ортузунда кызыл маны даштан хөөржүдүлге шөлчүгежинде хүлер беш адыр сылдыстың ортузунда, Санкт-Петербургда Марс шөлүнде хыпкан чалбыыштан кывыскан, алдарның Мөңге оду хып чыдар. Хөөрнүң кырында "Сээң адың билдинмес, сээң маадырлыг чорууң өлүм чок» деп бижээн.

  «Билдинмес солдаттың хүнү - фронтуга мөчээннерге мөгейиг-дир. Бодунуң чуртунуң маадырлары – олар шупту бистиң сагыш-сеткиливисте дириг, ынчангаш ол тураскаалды салгалдан салгалче дамчыдып, камныг кадагалаары чугула. Дайын чылдарында Кызыл Армияның одуругларынга Тываның 8 муң хире чурттакчылары чаалашкан. Дөрт кижи Совет Эвилелиниң Маадырлары, 17 тыва дайынчылар – Алдар ордениниң кавалерлери, 5 муң хире солдаттар өске-даа орденнер болгаш медальдарга төлептиг болганнар. Дедир эгиттинмес чидириглер санаашкынының талазы-биле эргелелдиң дыңнадыы-биле, Тываның 507 чурттакчызы дайындан ээп чанып келбээн...» - деп республиканың баштыңы Шолбан Кара-оол бодунуң блогунда бижээн.