Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол и Росөөредилге хайгааралының удуртукчузу Сергей Кравцов чазакка калбак хуралды эрттирген

 Аңаа республикада өөредилгениң шынарының, күрүнениң сөөлгү шылгалдаларының түңнелдериниң болгаш 2016 чылдарда адырның сорулгаларының дугайында айтырыгларны сайгарган. 

 Өөредилге адырында кол сорулгаларның бирээзинге Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол кадр айтырыын болгаш башкыларны белеткээриниң шынарын бедидеринге доктааган. Чаңгыс аай кадр политиказын сайзыраңгайжыдары-биле Тывада элээн каш чугула хемчеглерни алган: дээштиг керээ системазын тургускан, директорларны томуйлаарының талазы-биле бүрүн эргелерни муниципалитеттерден республикаже шилчидериниң айтырыын шиитпирлеп турар, башкыларны катап өөредириниң болгаш мергежилин бедидериниң программазы күүсеттинип турар. 

 Орус дылды көдээ школаларга өөредириниң айтырыы доктаамал болгаш чайгылыш чок шиитпирлеттинип эгелээн: бо талазы-биле республика программазы боттанып, орус дыл талазы-биле инспекторнуң албан-дужаалы кииртинип, көдээ черге ажылдаарын күзээн орус дылдыг башкыларга 1 млн. рубль түңнүг грант деткимчезин көргүзүп, кызыл дипломнуг аныяк специалистерге социал дузаны чедирип турар. 

 Ындыг турбуже, өөредилгениң шынарының айтырыы ам-даа чугула болуп артпышаан. Кол чылдагаан — ажылдап турар башкыларның составы, оларның 36 хуузу 5 чыл чедир стажтыг аныяк башкылар дээрзин республика Баштыңы айыткан. Ооң даалгазын езугаар республиканың Өөредилге яамызы кадрларның байдалын ылаптап сайгарган болгаш башкыларның мергежилин бедидериниң талазы-биле ажылдың системазын сайзыраңгайжыдарының талазы-биле хемчеглерни алган. 

 Чөвүлел хуралга Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол сөөлгү шылгалданың түңнелдеринге доктааган. «Бистиң доозукчуларывыстың дужааганы ЕГЭ-ни чогумчалыг дээрзи берге. Ынчалза-даа даамай олурбайн турар бис. Ону экижидер дээр болза, башкылаашкынның шынарын бедидер дээш дыка хөй хемчеглерни алыр апаарын билип тур бис» — деп, ол демдеглээн.  

 Лицейлер, гимназиялар, мурнакчы чедиишкинниг школаларга, талантылыг башкыларга деңнежир херек. Шупту-ла ындыг багай эвес. Бо чылын орус дылга өөредилгениң деңнели 3 хуу бедээн, а физикада 4 хуу. Дараазында базым – арга-дуржулганы анаа школаларже, көдээде башкылаашкынның шынарын экижидеринче углаар… Росөөредилге хайгааралы национал школаларда билигниң шынарын бедидер талазы-биле методиканы ажылдап кылып турарын билир бис. Ону боттарывыска ажыглаарынга белен бис. ЕГЭ-ни чөптүг болгаш шынчы эрттирерин хандырар дээш ам-даа ажылдаар бис. Өөредилгениң шынарын кады күженишкиннеривис-биле экижидип алырывыска бүзүрээр мен». 

 Росөөредилге хайгааралдың удуртукчузу Сергей Кравцов республика удуртукчузу-биле чөпшээрешкен. ЕГЭ дээрге негелдези бедик-даа болза, доозукчуларның билииниң шынарын тодаргай көргүзүп турар чүүл-дүр дээрзин ол демдеглээн. «Экзамен дээрге өөредилге чорудулгазында кол кезек болур. ЕГЭ-ниң түңнели эки-даа, багай-даа болур болза, ону хандыр сайгарар херек. Шын түңнелдерни ап, ону билири башкылар болганывыста дыка херек. Амгы байдалды чедир билип албайн, башкыларның, школа директорларының билиин бедидип, кадрлар политиказын башкарары дыка берге. Шын байдаллы билип алары-биле ада-иелер, өөреникчилерниң боттары-биле ажылдаар, ооң түңнелинден бистиң келир үевис, аныяк кижиниң салым-чолу хамааржыр» — деп, ол чугаалаан. 

 2015 чылда ЕГЭ-лерни шынчы эрттирген школа директорларының, республика эрге-чагыргазының чүткүлү дээш Сергей Кравцов четтиргенин илереткен. Ындыг болзажок чидиг айтырыглар ам-даа артпышаан, оларны шиитпирлээр херек: «ЕГЭ-ниң түңнелдери-биле башкыларны, школаларны, директорларны үнелээри шын эвес, баштай түңнелдерни экижидерин, башкыларның мергежилин бедидерин, өөредилге чорудуунуң хөгжүлде программазын директорга берип, ооң бурунгаарлаашкын көөр херек. Бир эвес салдынган сорулгаларны шиитпирлеп шыдавас болза, чүгле ынчан административтиг шиитпирни хүлээп алыр апаар». 

 Өөредилге чорудуун боттуг үнелээри-биле Росөөредилге хайгааралдың удуртулгазы-биле республиканың шупту ниити өөредлиге организациялары доозукчу класстарга хыналдалар графигин ажылдап кылган. Бирги чадада – сентябрьда математика, орус дыл, эрге-хоойлу билиглеринге, төөгүге хыналда ажылдарны кылыр. Февраль-март база апрельде база катап хыналда ажылдар болур. Ол ажылдарның түңнелдери-биле өөредилге черинде өөредилге чорудуунга даянгаш, административтиг хемчеглерни, школа директорун үндүреринге чедир, алыр. 

 Ол-ла хуралга 2016 чылда адырда хамааржыр айтырыгларны, күрүнениң төнчү аттестация системазында өскерилгелерни, школаларда ЕГЭ-ге белеткел болгаш эрттирип турарының, өске регионнарда арга-дуржулгаларны сайгарып чугаалашкан.