Тывада саң-хөө талазы-биле быжыг билиглерниң эртем-практиктиг конференциязы бир дугаар эрткен

 Тываның Саң-хөө яамызының эгелээшкини-биле 2012 чылдан бээр чылдың-на саң-хөө билиглерниң талазы-биле аныяктар ортузунда чырыдыышкын ажылын чорудуп турар. Бо чылын Саң-хөө ажылдакчызының хүнүнге тураскааткан бүгү-российжи акцияга каттыжып, чуртта амгы экономиктиг байдалга база Тываның Баштыңының айыткалында «Акша-хөреңгиниң шаа-биле амыдыраар» сөстеринге даянгаш, экономика болгаш саң-хөө адырында элээн чидиг айтырыгларны сайгарып, ону шиитпирлээриниң аргаларын кады ажылдап кылыры-биле эртем-практиктиг конференцияны бир дугаар эрттирген. 

  Хуралдың болгаш секцияларның ажылынга Тываның Саң-хөө яамызының ажылдакчылары, эрге-чагырганың муниципалдыг органнарының удуртукчулары, банк структураларының, үндүрүг болгаш саң-хөө албаннарының төлээлери, Тываның шинчилел институттарының эртемденнери, сайгарлыкчылар, республиканың өөредилге черлериниң студентилери киришкен.

  Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол конференцияның киржикчилеринге саң-хөөжүлерниң бүгү-российжи профессионал байырлалы-биле байырны чедирген. Бүгү деңнелге – өг-бүледе, бүдүрүлгеде, бүдүн адырда, регионда болгаш чуртта саң-хөө бергедээшкинин болдурбазы-биле акшаларны шын хуваап өөренир ужурлуг деп, ол демдеглээн. Кризис үезинде ол эң-не чугула стратегия болуп, чаа аргаларны ажыдар: 

 «Акшаны «кылып билири» база шын чарыгдаары күрүне политиказының кажанда-даа кол уунда турган. Билдингир российжи саң-хөө сайыды – Егор Францевич Канкрин граф: «саң-хөөнү камгалаары – күрүнениң амыдыраарының чугула күжүн камгалаары-дыр» деп чугаалаан. Амгы үеде ооң утказы муң катап дээштиг. 

 Саң-хөө ажылдакчыларының профессионал деңнелинден дыка хөй чүүлдер хамааржыр. Бир чылдың бюджединче шилчиир деп турарывыс безин ону бадыткап турар. Бедик харыысалга, профессионалчы ажыл-ишчи хамаарылга болгаш берге үелерни шыдап эртеринге бүзүрел силерниң ажылыңарга дыка херек. 

 Күүсекчи эрге-чагырганың саң-хөө-экономика адырының шалыпкын шын ажылының ачызында чуртта улуг экономиктиг байдал турум хевээр артып турар. Ындыг тодаргай барымдааларның дугайында чурттуң президентизи Владимир Владимирович Путин Улусчу фронтунуң хөй-ниити төлээлери-биле ужуражылгага акшавысты шын санап билиривистен ажыл-херээвистиң ужур-утказы хамааржыр» - деп чугаалаанын сагындырган. 

 Шолбан Кара-оол республиканың улуг-даа, аныяк-даа, бичии-даа чурттакчыларынга акшаны канчаар ажылдап алырыл, бодунуң орулгазы кайыын келирил, чарыгдалдарны канчаар планнарыл дээн ышкаш калбак чырыдыышкын ажылы дээш өөрүп четтиргенин илереткен. 

 «Республикавыска саң-хөө талазы-биле билиглеривисти бедидерин чүгле чурттакчы чоннуң саң-хөө талазы-биле сонуургалдарын камгалап тургаш эвес, а үндүрүг талазы-биле чурумну экижидип тургаш, өөренип көөрү кончуг чугула. А эң кол чүве ол ажылды экономиканың хөгжүлдезиниң ужур-дузалыг быразы кылдыр, биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту деткииринче ажылдаар механизм кылдыр хевирлээри чугула. Саң-хөө билиглерин шиңгээдиринче чурттакчы чоннуң шупту бөлүктерин – школачылардан пенсионерлерге чедир хаара тудар ужурлуг. Аныяктарның саң-хөө талазы-биле билии — республиканың, чурттуң чедиишкининиң быразы. Бо адырның чырыдыышкын ажылынга чүгле саң-хөө ажылдакчылары эвес, башкылар, эртемденнер болгаш журналистер ниитилели, парлалга болгаш электроннуг МИЧ-тер хаара туттунган болур ужурлуг. 

 Эртем-практиктиг конференция чээли-акша хамаарылгаларының киржикчилериниң ажылының шупту угланыышкыннарының дугайында отчедунга ажыктыг хемчег болур дээрзин идегеп тур мен. Дүжүттүг ажылдаарын, чөптүг дискуссияларны болгаш херек кырында ажыктыг шиитпирлерни хүлээп алырыңарны күзедим». 

 Тыва Республиканың Баштыңының Хүндүлел бижиин Ак-Довурак хоорай чагыргазының саң-хөө эргелелиниң начальниги Ольга Ивановна Сухановага, Тес-Хем кожуун чагыргазының саң-хөө эргелелиниң начальниги Сергей Томурович Чарбууга, Тыва Республиканың саң-хөө сайыдының оралакчызы Ольга Васильевна Доржуга тывыскан. Тыва Республиканың Баштыңының өөрүп четтириишкинин Улуг-Хем кожуун чагыргазының даргазының оралакчызы – саң-хөө эргелелиниң начальниги Уран Дандар-ооловна Серинге, Россия Федерациязының Төп Банкызының Сибирьде кол эргелелиниң Тыва Республикада Национал банкызының салбырының информатизация килдизиниң учет-операция системаларының сектор эргелекчизи Виктор Валерьевич Грудининге илереткен. 

 Россия Федерациязының Президентизиниң 2011 чылдың сентябрь 19-та № 1101 «Саң-хөө ажылдакчыларының хүнүнүң дугайында» Чарлыы езугаар саң-хөө ажылдакчылары сентябрь 8-те профессионал байырлалын демдеглеп эрттирип турарын сагындыраал.