Тывада мал чеминиң белеткел кампаниязы уламчылавышаан

 Республиканың Көдээ ажыл-агый яамызы, кааңнаашкындан мал чеминиң культураларын хемчээлди кызырылган деп, дыңнаткан. Август 21-ниң хүнүнге чедир муниципалдыг тургузуглар 2015 чылдың планының үштүң бир кезиин, азы эрткен чылдың бо-ла үезинге деңнээрге оон 2,5 катап эвээш - 40712 тонна сигенни белеткээн. 

 Муниципалитеттер аайы-биле көөр болза, планныг онаалданың: Чаа-Хөл кожуун – 93 хуузун, Барыын-Хемчик – 83 хуузун, Бай-Тайга – 75 хуузун күүсеткен. Чеди-Хөл кожуун чүгле 8 хуу, Улуг-Хем – 12 хуу, Кызыл – 18 хууну белеткеп, эң-не берге байдалда. 

 Көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелери мал чеми белеткээрин шапкынчыткан-даа болза, август 21-ниң хүнү-биле 7563 тонна сигенни, 2014 чылдың бо үезинге деңнээрге 43 хуузун белеткеп алган. 

 Тараачын-арат ажыл-агыйларда байдал оон чүгээр: эрткен чылдың ол үезинге деңнээрге 52 хууну, азы 8334 тонна сигенни кезип, белеткээн. Хууда дузалал ажыл-агыйлары чүгле 34 хуу, азы 24419 тонна мал чемин курлавырлаан. 

 Дугуржулга езугаар Улуг-Хем кожууннуң девискээринде Мөңгүн-Тайга, Чеди-Хөл биле Чаа-Хөл кожууннар мал чеминиң белеткелинде. Өвүрнүң сиген шөлдеринде чөөн-хемчикчилер ажылдап турар. 

 Ооң-биле чергелештир тараа культураларының ажаалдазы Тывада эгелээн. Август 21-ге чедир тараа культураларының ниити шөлүнүң 20 хуузу ажааттынган. Дүжүт ажаалдазы Улуг-Хем, Барыын-Хемчик база Каа-Хем кожууннарда эгелээн. 

 Тываның Көдээ ажыл-агый яамызының анализинден алырга, хөрзүнде кааңнаашкын көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелеринге 61,8 млн. рубль когаралды чедирген. Москвада федералдыг яамыже республиканың көдээ ажыл-агый адырынга күрүне деткимчезин бээр дугайында айтырыгны өөренип көөр кылдыр чыгдынган болгаш хынаттынган сан-чурагайларны чоруткан. 

 Тывада кааңнаашкынның уржуктарын чайладырынга база мал-магынның баш санын кадагалап арттырарынга 39 млн. рубль херек деп баш буругаар санап турар, ол акша-хөреңги-биле кожа регионнардан, Хакасия база Красноярск крайдан мал чеминиң культураларын садып алыр апаар. Амгы үеде Тываның Чазаанда республиканың ажыл-агыйларынга дуза көргүзериниң механизмнерин өөренип көрүп турар. 

 Республика Чазааның аппарат хуралынга муниципалдыг тургузугларның удуртукчуларынга мал белеткелиниң чорудуун доктаамал хайгаарап, херек апарза сиген кезилдезинче база дүжүт ажаалдазынче кожууннуң хөй-ниитижилерин, аныяктарны, организацияларны хаара тударын сүмелээн. Тус черниң эрге-чагыргалары көдээ ажыл-агый организацияларынга, эгелеп чоруур араттарга болгаш өг-бүле фермаларынга онча-менди кышты ажарынга кайы хире сиген, мал чиир тараа херегин тодарадырын дааскан.