Лозаннада Россияның Хүндүлүг консулу Фредерик Паулсен Тывада келген

  Билдингир швед эртемден, бизнесмен, филантроп база аян-чорукчу, «Арктика-2007» экспедиция үезинде «Мир-2» суг ханызынче кирер аппараттың экипаж кежигүнү Фредерик Паулсен европейжи университеттер болгаш институттарның 13 төлээзи кирген улуг делегацияның составы-биле Тывада келген. «Элик биле эзирик» тураскаалдың чанынга даштыкы аалчыларны Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Органа Натсак, культура сайыды Алдар Тамдын олар уткуп алган. 

 Тыва чоннуң тускайлаң культуразынга сонуургал болгаш кичээнгейи дээш эртемденнерге, шинчилекчилерге, уран чүүлдүң шинчилекчилеринге өөрүп четтиргенин илередип, чылыы-биле уткуп алганнар. Тываның бойдус чурумалы, тыва чоннуң улусчу, культурлуг ужурлары, езу-чаңчылдары-биле таныжып, республиканың Национал музейиниң фонд материалдарын өөренип, Барыын Европа болгаш АКШ-тың чурттарынга Тыва дугайында делгелгени белеткеп, организастаарының айтырыгларын сайгарарып чугаалажыры – кол сорулга ол деп, Фредерик Паулсен чугаалаан. 

 2014 чылда Москва хоорайга Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан Бүгү-Россияның ус-шеверлел болгаш улусчу уран чүүлдүң музейинге «Тыва - үениң маңында» деп көжүп чоруур делгелге ооң сагыш-сеткилинге улуг сактыышкынны арттырганын демдеглээн. Делгелгениң деткикчизи база киржикчизи Сергей Шойгуже чагаазында Хүндүлүг консул ооң дугайында дыңнаткан. Орус география ниитилелиниң хөй-ниити чөвүлелиниң кежигүнү Фредерик Паулсен Тываның дугайында делегей чергелиг делгелгени организастаарын саналдаан. ОГН-ниң президентизи Сергей Шойгу швед эртемденниң саналын деткээн. 

  Бо хүнге чедир элээн каш организастыг хемчеглерни эрттирген, тыва чоннуң амыдыралын болгаш культуразын көргүскен экспонаттарның баш бурунгаар даңзызын чугаалашкан. Музейниң үнелиг чүүлдерин шилип тура, республиканың Чазаа «Аржаан-2» базырыындан тывылган алдын эдилелдерниң сураглыг коллекциязын республика девискээринден үндүрбес дээрзин тайылбырлаан.

  Даштыкы делегацияның Тыва-биле таныжылгазы Москва хоорайда Орус география ниитилелиниң организастааны «Аржаан-2» археологтуг базырыктың материалдарының фотоделгелгезинден эгелээн. Эртемденнер ОГН-ниң оралакчы президентизи, Арктика болгаш Антарктиканың совет болгаш российжи шинчилекчизи, улуг эртемден-океанолог Артур Чилингаров-биле ужурашканнар. Абакандан Кызылче чоруп олура, эртемденнер «Аржаан-2» базырыынга чедип, үениң тыныжын алганнар. 

  Тывага аалчыларның ажыл планы дыка чымыштыг: август 5-ке чедир Тываның национал музейиниң фондуларын өөренип көөр, Каа-Хем кожуунда староверлерге, Пор-Бажың шивээзинге чедер, Тарыс аржаанында изиг аржааннарга кирер, Тожунуң ивижилериниң амыдырал чуртталгазы-биле таныжар, «Үстүү-Хүрээ» буддийжи чүдүлге комплекзинге баар. 

 Делегацияның составында Лозаннада РФ-тиң консул чериниң төлевилелдер удуртукчузу Михаил Красноперов, Лозаннада Швейцарияның университединиң база Женева университединиң профессору Эрик Хоусли, Франциядан ном үндүрүкчүзү, амгы уран чүүлдүң чогаалдарының коллекционери Пьер-Кристиан Броше, Смитсоннуң институдунда аас чогаал болгаш культурлуг өнчү төвүнүң директору, эртемнер доктору Майкл Этвуд Мейсон дээш өскелер-даа бар.