Тывада автомототранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарга удур демисел

Дүүн ТР-ниң ИХЯ-ның кеземче херээ истээр килдистиң эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы Орлан Сарыг-Донгак, РФ-тиң Кызыл хоорайда ИХЯ эргелелиниң начальнигиниң оралакчылары Хүлер Хертек, Александр Холмогоров база ТР-ниң ИХЯ-ның чанында хөй-ниитиниң чөвүлелиниң кежигүнү Константин Никифоровтуң киржилгези-биле республикада автомототранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарның дугайында хурал болуп эрткен.
    2012 чылдың түңнелдери-биле алырга автомототранспорт оорлаарының талазы-биле байдал нарын болуп артпышаан: 12 ай дургузунда 190, а 2013 чылдың март 22-ге чедир 36 кем-херек бүрүткеттинген. Өскелерниң транспорт хевирлерин оорлаар азы ону хоойлу-дүрүмге дүүшпес ээлеп алыр, чөпшээрел чокка мунуп аппаар таварылгаларның хөй кезиин Кызыл хоорайның девискээринге («Башня», «Шанхай», 50 дугаар садыг) үүлгеткен.Хөй аал чурттаар бажыңнарның чанынга, кудумчуга хайгаарал чок арттырып каан автомашиналарны дүне оорлаар чоруктарның саны 3 катап улгаткан. Хуу чурттакчыларның гаражтарының шоочазын үрээш, автомашиналарны оорлаары база нептерээн. Оорлап аппарган автотранспорт хевирлериниң 100 хуузу тускай камгалал болгаш оорлаарынга удур медээ херекселдери-биле дериттинмээн. Оорга таваржып турар автотранспорт аразында «ВАЗ» хевирниң машиналары колдап турар. 
   Автомашинаның соңгазының шилин бускаш, дүлгүүрнү таарыштырып тургаш, азы шоочаларын шуут үрээш, автомашиналарны оорлап аппарган болур. Кем-херек үүлгедиишкиннерин 17-28 хар-назылыг, доктаамал ажыл-агый чок аныяк кижилер үүлгеткен.  
    Тургустунган байдалды барымдаалап, ТР-ниң ИХЯ-ның кеземче херээ истээр килдистиң эргелели тускай хемчеглерни доктаамал эрттирип турар. Оорлаан машиналарны артык кезектерге садып-саарары-биле кожа чыдар регионнарже үндүрүп турар таварылгалар хөй. Ынчангаш автомототранспорт оорлаарының талазы-биле кол салдынган сорулгаларның бирээзинге регионнар аразында (Тыва Республика, Хакас Республика, Красноярск край) кем-херек үүлгедиишкиннеринге удур ажыл-чорудулганы аайлаштырары. 
    Өскелерниң автотранспорт хевирин оорлааны дээш РФ-тиң Кеземче кодекизиниң 158 чүүлүнге дүүштүр 200 муң рубльге торгаарындан 5 чылга чедир хосталгазын казып шиидип болур. Өскелерниң транспорт хевирлерин хоойлу-дүрүмге дүүшпес ээлеп, чөпшээрел чокка мунуп аппарганда РФ-тиң Кеземче кодекизиниң 166 чүүлүнге дүүштүр 120 муң рубльге торгаарындан 5 чылга чедир хосталгазын казып шиидип болур. 
    Автотранспорт хевирлерин оорлаар чоруктарны баш удур болдурбас база оларны эвээжедири-биле автотранспорт ээлеринге сагындырары болза: автомашиналарны эвээш-даа үеде хайгаарал чок арттырбас; машинаны чырык чок азы кижилер аргышпас черлерге үр үе дургузунда тургуспас; документилерни машина иштинге шыгжавас, бир эвес машинаны оорлаан болза, ол байдал ону дилеп тыварынга бергедээшкиннерни тургузар; танывас кижилер доктаадыпкан болза, машинаны өжүрбейн, эжиктер ажытпайн, соңга өттүр чугаалажыр; канчаар-даа аажок доктаар апарган болза, кичээнгейни черле суларатпас; автомашинага танывас кижилер олуртпас. 
   Автотранспорт хевирлерин оорлаарын болдурбазынга оларның ээлериниң харыысалгалыг, серемчилелдиг чоруу улуг салдарлыг дээрзин демдеглеп, боттарының эт-хөреңгизинге кичээнгейлиг болурун база катап сагындыраал.

Азияна ТАУ. 
Алдын-Херел АПЫКААНЫҢ тырттырган чуруу.
"Шын" солун № 37 2013 чылдың март 28.