29.06.2015
РФ-тиң Президентиниң чанында уругларның эргелерин камгалаар бүрүн эргелиг төлээ Павел Астаховтуң киржилгези-биле эрткен хуралда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республика чаштарның өзүп-төрүттүнери-биле чуртта бирги одуругда, а өлүп-хораар чоруу кызырылган дээрзин илеткээн. Ие-чаштарны камгалаары-биле республиканың эрге-чагыргазы инфраструктура базымнарын: Перинаталдыг, Уругларга катапэмнээшкин болгаш реабилитация төптерин ажыглалче киирген, Кызылдың уруглар поликлиниказының капиталдыг септелгезин чоруткан. Бо чайын 5 уруглар садын ажыглалга киирер. 2008 чылдан бээр 1107 өскүстер бажыңнарны алган болза, чоокку үеде 274 кижиге чурттаар оран-саваның дүлгүүрлерин тыпсыр.
Амгы үеде коррекциялыг школаларның болгаш школа-интернаттарның кижизидикчилери эрткен чүс чылдың 40 чылдарында туткан, эрги, ыяш, чаагайжыттынмаан бажыңнарда таарымча чок байдалда өөренип турарынТываның Баштыңы чугаалаан.
«2016 чылдың январь 1-ден чаа школалар тударының бүгү-российжи программазы боттанып эгелээр. Ол программаның угланыышкыны-биле тускайлаттынган коррекциялыг школаны тудуп болур-дур. Биске, Тывага, амгы үениң негелдезинге дүүшкен, чурттаар черлиг, чаа медицина болгаш дузалал дериг-херекселдерлиг чаңгыс школа болза, амдыызында ажырбас. Ол айтырыгны федералдыг деңнелге көдүрерин силерден диледивис» - деп, Тываның Баштыңы дилегни киирген.
Уруглар эргезин камгалаар бүрүн эргелиг төлээ саналды деткип, Россияның Чазааның даргазынга ол айтырыг талазы-биле илеткелди белеткээрин аазаан. Аңаа школалар тудар программаже республиканы киирерин айыткан пункт база кирер.
«Программага хамаарыштыр. Регионнуң мурнундан чагааны белеткептиңер, республикада байдалды тодаргайы-биле тайылбырлаан илеткелди Россияның Чазааның Даргазынче холум үжүүн салгаш, киирер мен. Ол программага республиканы киирерин албан чедип алыр бис. Шалалар кыйырткайнып, ханалар хөртее бергенин билир бис. Ындыг байдалга уругларны чурттадып, өстүрери болдунмас. А силерде эки чылдак бар. Шыны херек, демография талазы-биле бирги черде болгай силер. Ону үндезинге алгаш, силерге дузалашпайн, кымга дузалаарыл деп чүвени чугаалаар. Тыва Республика чаштарның өзүп-төрүттүнери-биле мурнуку черни салбайн турары шын».
Павел Астахов хурал үезинде мону база демдеглээн:
«Бо айтырыгже дыка хөй регионнарның удуртукчулары, Тываның Баштыңы Шолбан Валерьевич ышкаш эвес, тургустунган айтырыгже ханылап кирерин бодавас, байдалдың кадар-казыырын деңзигүүрлевес. Сөөлгү беш чылдарда чеже чугула, кол документилер хүлээп алдынган-дыр. Бо үеде российжи бүрүн эргелиг чеже чаа тургузуглар, институттар тургустунган-дыр. Шынап-ла олар бир талазында, хыналда-хайгааралды тургузарынга, өскезинде – боттуг дузаны көргүзеринге күжениишкиннерни каттыштырган эки механизм апарган. Кижилерге, хамаатыларга, уругларга, бистиң коллегаларывыска чугула үүле-херекти ол кылып турар. 2011 чылда бисти хүлээп, дыңнааныңар дээш четтирдивис, Шолбан Валерьевич, Уругнуң эргелерин камгалаар бүрүн эргелиг төлээниң институдун тургускан-дыр силер. Светлана Николаевна Аракчаа ол албан-дужаалды ээлеп турар. Бистер «чуга» черлерни дилеп, үезинде холувус сунуп, дузаны чедирер сорулгалыг ажылдап турар бис. Базым бүрүзүн, ажыл-херек бүрүзүн документилер-биле шүүштүрер. Ол дээрге өг-бүлелерни, ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уругларны, инвалид уругларны деткииринче угланган Президентиниң чарлыктары-дыр. База ол ышкаш 2012 чылдың июнь 1-де Президентиниң чарлыы-биле бадылаан күрүнениң өг-бүле политиказының национал стратегиязы-дыр. Ажы-төлүвүстү канчаар өстүрүп, чүге белеткээривисти айыткан бурунгаар угланыышкынныг чугула документилер ол».