11.12.2014
Декабрь 7-де Улусчу чогаадылга бажыңынга Бүгү-делегейниң уруглар хүнүнге тураскааткан республика чергелиг школа назы четпээн уруглар аразынга «Бичии фея» деп уруглар мөөрейи болуп эрткен. Ооң кол сорулгазы — уругларның салым-чаяанын деткиири, сайзырадыры болгаш сонуургалын оттурары. Мөөрейниң аалчылары — «Эдегей» танцы-сам болгаш тыва костюм театрының артистери, республиканың Ростислав Кенденбиль аттыг уран чүүл школазының өөреникчилери аян туткан. Бичии, чаптанчыг уругларның каас-чараш платьелери, арын-шырайларында хүлүмзүрүү, сценага алдынып билири көрүкчүлерни, аарыкчыларны, жюри кежигүннерин өөрткен. Оларның чамдыызы улуг сценаже бир дугаар үнүп турар.
Таныштырылга. Кожууннардан келген бичии уругларның төрээн черин, өг-бүлезин, ат-алдарлыг чурттакчыларын, ада-иезин, боттарын шүлүктей, ырлай аарак, таныштырганы онзагай. Чамдык уруглар орус дылга хамаанчок, англи дылга хостуг чугаалап турарын демдеглевес аргажок.
Национал костюм. Тыва, орус национал хеп кеткен уругларның платьелери чүзүн-баазын өңнерлиг, боттарынга таарыштыр, тускай кылдыр даараан. Оларның сценага тыва хөөмей-сыгыт үделгези-биле кылаштажып, боттарын езулуг-ла модельдер кылдыр көргүс- кени көрүкчүлерге, жюри кежигүннеринге чоргааранчыг болду. Ындыг бедик деңнелде чогаадып, уран даарап кылган идик-хепче эвээш эвес акша үнген дээрзи билдингир.
Салым-чаяан. Бичии даңгыналар ырлап, шүлүктеп, тыва, орус, индий, цыган, моол болгаш янзы-бүрү чурттарның танцыларын самнап турда, кижи чайгаар-ла хүлүмзүрүп, чаптап, адыш часкай бээр болду.
Авангард костюм. Аңаа киржикчи бүрүзү чечектерден, саазын, чук, кылагар саазындан аңгы-аңгы чогаадыкчы арга-биле кылган платьелерлиг үнүүшкүнүн бараалгаткан.
Шаңналдарны жюриниң даргазы, Улусчу чогаадылга төвүнүң директору Нелля Кү-дерек, Кызыл хоорайның мэри В.Т.Ховалыгның социал-политика талазы-биле оралакчызы Елена Хардикова тывыскан. Олар бичии уругларның кижи бүрүзүнүң тускайын, чараш болгаш салым-чаяанын демдеглеп, уругларга “Шупту тиилекчилер-дир силер” деп чугаалаан.
Мөөрейге идепкейлиг киришкени дээш тускай номинацияга Чайзат Карашка (Чеди-Хөл кожуун), Анджелина Салчакка (Мөңгүн-Тайга кожуун), Ай-Херена Комбуй-оолга (Каа-Хем кожуун), Арюна Хунай-оолга (Тес-Хем кожуун), Наранай Кокке (Чаа-Хөл кожуун), Сайлык Монгушка (Кызыл хоорай), Тамара Донгак (Кызыл хоорай), Рихана Енданга (Эрзин кожуун) дипломнарны болгаш өртектиг белектерни тывыскан.
«Бичии фея — 2014» деп мөөрейниң тиилекчизи — Изабелла Лаа-Есипова (Улуг-Хем кожуун). Аңаа эрткен чылгы “Мини-мисс—2013” мөөрейниң тиилекчизи Дан-Хаяа Ширижик оваадайны бичии даңгынага чедирип берип, дүжүлгезин дамчыткан. «Эң дээре национал костюм» дээш — Яна Монгуш (Чөөн-Хемчик кожуун), «Дюймовочка» — Айрана Серен-оол (Тожу кожуун), «Эң дээре авангард костюм» дээш — Алдынай Кертик-оол (+вүр кожуун), «Көрүкчүнүң сонуургалы» — Екатерина Коваленко (Кызыл кожуун), “Сагыш-сеткилге тааржыры” — Анастасия Баутдинова (Кызыл хоорай), “Чараш шимчээшкин” — Арыя Салчак (Бай-Тайга кожуун), “Бир янзы алдынары” — Янжина Самдан (Сүт-Хөл), “Салым-чаяан” деп шаңналдарга Ария Ангыр-оол (Барыын-Хемчик кожуун) олар төлептиг болганнар. Мөөрейниң удуртукчулары киржикчи бүрүзүнге дипломнарны, өртектиг белектерни, акша сертификаттарын тывыскан.
Мөөрейниң деткикчилери Кызылдың мэри В.Т.Ховалыг, хоорайның культура, аныяктар политиказы болгаш спорт департаментизи, “Аккорд”, “Беби комфорт”, “Сладкий мир” садыглары, “Еврострой”, “Тывахарылзаа”, “Голевск хөмүр-даш уургайы” компаниялар, “Мери тойс” уруглар садыг-саарылга төвү, «Эдегей» танцы-сам болгаш тыва костюм театры болган.
Шончалай ХОВАЛЫГ.
Альберт ХОМУШКУНУҢ тырттырган чуруктары.